جماران زیارتگاهی است که به جای پیکر محبوب، زندگی و خاطرات او را در قلب خویش پاسداری می کند. خاطراتی که بر ذرات حسینیه‌ی جماران و خانه خالی امام نقش بسته است. نقشی که رندان جهان ازآن همّت می جویند. خانه از امام خالی است. در و دیوار خاموش هم که شایسته زیارت انسان نیست. پس این همه زایر، از دور و نزدیک و از داخل و خارج اینجا چه می کنند و در پی چه هستند؟
خوشبختانه خانه امام و حسینیه جماران به زخارف دنیا آلوده نشده است و به همان صورتی که بود نگهداری می شود. جایی که امام اقامه نماز می کرد، جایی که امام می اندیشید، جایی که با مردم سخن می گفت و جایی که علیه ستمگران عالم می خروشید، همه و همه به همان صورت باقی است، به همان سادگی و با همان آغوش باز برای همه‌ی مردم، برای همه‌ی دردمندان جهان و این است که همه می آیند.
جماران درست مثل سابق هر روز پر از مهمانان امام خمینی است. مهمانانی که با امام راز دل می گویند. آری هنوز خیلی ها صدای آرام و امید بخش امام را می شنوند. در واقع هر کسی بخواهد می شنود. زایران جماران گواه این مدعا هستند.
امروز هم (7 تیرماه سال 1378) روزی از روزهای جماران است. شنیده ایم که عده ای از مهمانان خارجی دوازدهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی که به دعوت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی از راههای دور آمده اند، مشتاق زیارت جماران بوده اند و امروز می رسند. گفتیم ببینیم اینان چه کسانند که پس از سپری شدن سالها و غفلت ایام از شهر و دیار خود اشتیاق زیارت "خانه دوست" هدیده آورده اند.
چند نفری از دوستان را جمع کردیم و همگی ـ گزارشگر و مترجم و عکاس ـ عازم حسینیه‌ی جماران شدیم. مهمانان خارجی هنوز نرسیده بودند. امّا حسینیه خانه امام پر از جمعیت بود و اکثر قریب به اتفاق آنان نوجوانان که قطعاً بسیاری شان زمان نورافشانی امام را در این عالم خاکی درک نکرده بودند. حلقه وصل این چهره های شاداب و سرشار از زندگی با امام که خانه و صندلی خالی اش را می دیدند شهیدی بود یا معلولی، آزاده ای بود یا رزمنده ای، دردمندی بود یا دلداده ای، همه گمنام و همه آشنا، پدری یا برادری، فامیلی یا آشنایی، هم کوچه ای یا همسایه ای. سرپرستی یا معلمی. آنان دو گروه بودند. اوّل فرزندان نیروهای ارتش جمهوری اسلامی از پایگاه تابستانی شهید فهمیده و دوّم فرزندان تحت پوشش کمیته امداد امام از پاسگاه شهید آوینی، از دبستان تا دبیرستان. سرپرستان آنان نیز جوان بودند و با سیمای بسیجی: موسوی، سرحسابی و فرهادی. دیدن چهره‌ی آنان دفاع مقدس را تداعی می کرد. این گروهها واین چهره ها همیشه در جماران هستند و حضور دارند، هر روز گروه یا گروههایی از تمام کشور، بدون ادعا و آماده خدمت. خدا کند از امام خود و آنان غافل نشویم. در میان این گروهها افراد دیگری هم هستند که خود به تنهایی از نقاط مختلف برای زیارت جماران آمده اند، زنانی با چادرهای سیاه مردانی، با چهره هایی خسته، با دستهای پینه بسته و جوانان در کنار ایشان.
تا نگاهی به جای خالی امام بیندازیم و گپی با زایران بزنیم، مهمانان خارجی هم از راه می رسند و ابتدا در حسینیه مستقر می شوند. با سرپرستان و مسئولان و مترجمان سی نفری می شوند.. لباس اکثر آنان معرّف کشور و منطقه ای است که از آن آمده اند. در کنار نوجوانان ایرانی بر گلیم های حسینیه جماران می نشینند. آیا می دانند که از روی این گلیم های مندرس چه شهیدانی برخاسته اند؟ شاید ندانند امّا چهره هایشان و سخنانشان نشان می دهد که نشستن در کنار آن نوجوانان شاداب و سبزپوش برای آنان تجربه ای الهی و انقلابی است.
یکی از مهمانان اهل سوریه به زبان عربی برای سایرین سخنرانی می کند. بعد از پایان سخنان او چند نفر از مهمانان خارجی، نوجوان سبزپوشی را که از پایگاه شهید فهمیده آمده و در صف جلو ایستاده است مورد خطاب قرار می دهند و مترجم به آن نوجوان می گوید: این مهمانان از شما سوال دارند. نوجوان شگفت زده و شرمگین لبخندی می زند و به این مهمانان بزرگسال و دنیا دیده می نگرد و اعلام آمادگی می کند. این یک صحنه‌ی غیرمنتظره است. همه با لبخند متوجه موضوع شده اند و منتظرند ببینند مهمانان چه سوالی دارند و چه پاسخی می شنوند. سئوال این است:
ـ آیا امام خمینی را دوست داری؟
نوجوان به سادگی پاسخ می دهد: بله او را خیلی دوست دارم و بلافاصله چند سوال پی درپی همزمان از طرف دوسه نفر از مهمانان مطرح می شود:
ـ از امام خمینی چه می دانی؟
ـ پیام امام خمینی چه بود؟
ـ چه پیامی به ما مهمانان غیرایرانی داری؟
نوجوانان ایرانی سبزپوش قدری می اندیشد و در یک جمله هر سه سوال را پاسخ می گوید: امام خمینی برای همه ما و شما سرمشق بودند. ما همه برای سعادت خود باید مطابق روش زندگی او رفتار کنیم.
مهمانان برمی خیزند، با او دست می دهند و او را می بوسند. آنگاه همگی عازم منزل امام می شویم. این منزل همیشه پر از مردم است. اکثراً پشت شیشه اتاق امام می ایستند، مدتها اتاق و اشیا آن را از نظر می گذرانند و اگر فشار سایرین برای دیدن آن اتاق شگفت انگیز نباشد کسی دل از آنجا نمی کَنَد. صحن خانه امام نیز پر از نوجوانان، جوانان و مهمانان خارجی است. در بین مهمانان خارجی خانم محجبه ای است که از قزاقستان آمده و پس از دیدن اتاق امام، هنگام برگشتن، روی پله ها با سه خانم چادری ایران روبرو می شود که خودشان به صورت آزاد برای زیارت منزل امام آمده اند. این خانم مسلمان خارجی ناگهان حرکت جالب توجهی انجام می دهد و مرا برای اخذ مصاحبه ای با او ولو کوتاه مصمم تر می سازد. او یکمرتبه با چهره ای خندان به سوی زنان ایرانی می رود و مشتاقانه آنان را می بوسد. امّا به علت ازدحام و شیب پله ها صورتش به یکی از آنان نمی رسد. با دست گوشه چادر او را می گیرد و بر آن چادر سیاه بوسه می زند.
دقایقی بعد از مهمانها برای دیدن موزه و کتابخانه جماران که در زیرزمین حسینیه جماران احداث شده و حاوی بعضی وسایل شخصی حضرت امام و کارهای هنرمندان خطاط و نقاش درباره‌ی ایشان است به آنجامی روند، ما هم برای مصاحبه همراه آنان می رویم و از آن پس تا وداع مهمانان با جماران با اکثر آنان چند جمله ای درباره‌ی امام خمینی و انقلاب اسلامی صحبت می کنیم و بخصوص می پرسیم: "به نظر شما مهمترین کار و پیام امام خمینی چه بود؟" اوّلین نفر همین خانم "ایندیا شانا" از قزاقستان است که همراه همسر خود یعنی نایب رئیس مرکز اسلامی قزاقستان، برای شرکت در کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی به کشورمان آمده است. البته هیچ مترجمی که زبان قزاقی بداند آنجا نیست ولی خوشبختانه یکی از مهمانان روسی که با زبان فارسی هم تا حدودی آشنایی دارد ترجمه‌ی مصاحبه‌ی کوتاهی را تقبّل می کند. خانم ایندیا شانا می گوید: بعد از حضرت محمد(ص) این امام خمینی بود که اسلام را زنده کرد. خداوند متعال از او خشنود باشد.
از او پرسیدم: وقتی در منزل امام بودیم متوجه شدم که شما صورت و چادر سه نفر از زنان ایرانی را که به زیارت منزل امام آمده بودند و قطعاً شما آنان را نمی شناختید، بوسیدید، دلیل این کار چه بود؟
خانم شانا پاسخ داد: خداوند تعالی فرموده اند که زنان باید حجاب را رعایت کنند. من خیلی خوشحالم که در ایران خانمها به این دستور خداوند خیلی خوب عمل می کنند. وقتی من آن خانمها را دیدم احساس کردم مادر، خواهر یا دختر خودم را می بینم. این بود که از فرط خوشحالی آنان را در آغوش کشیدم.
همسر خانم شانا می گوید: امام خمینی ندای وحدت اسلامی سرداد و مردم ایران را با اسلام راستین آشنا ساخت و به آنها عزّت و بزرگواری بخشید. به نظر من هم بعد از حضرت محمد(ص)، تنها امام خمینی بود که موفق شد در عصر حاضر، اسلام را به معنای راستین آن تبلیغ و از آن دفاع کند. ما خیلی خوشحالیم که سخنان امام را شنیده ایم و خانه و مرقد ایشان را زیارت کردیم. ما به امام خمینی دعا کردیم. انشااللّه تمام کشورهای اسلامی و مسلمانان عالم راه امام خمینی و مردم ایران را در پیش گیرند.
حاج نفیع اللّه عشیراُف (رئیس مرکز هماهنگی بین ادارات دینی مسلمانان روسیه و مفتی بزرگ مسلمانان سیبری):
امام خمینی ثابت کرد که اسلام می تواند به اهداف والای خود برسد. او نه تنها امام ملت ایران بلکه امام همه مسلمانان عالم است. او روح اسلام را بالا برد. او عزّت و شرافت را به اسلام و همچنین احساس عزّت و بزرگواری را به تمام مسلمانان جهان بازگرداند.
امّا نهضت اسلامی در منطقه، چند سالی است که بوجود آمده ـ از دهه‌ی 90ـ همه می دانند که در دوران مارکسیسم کسانی که با اسلام سروکار داشتند و برای اسلام تلاشی می کردند و احکام اسلام را تعلیم می دادند یا کشته شدند و یا به سرزمینهای دور تبعید شدند. ما همه چیز را از صفر شروع کردیم. ما الان با کمبود علما و مولفین مواجه هستیم. ما احساس می کنیم که نیاز مبرم به آموزش و تعلیم داریم.
دکتر عبدالسلام اسکو درو (پزشک و رئیس فدراسیون اسلامی اسپانیا):
مهمترین کار امام خمینی از بین بردن رژیم دیکتاتوری شاه و برقراری یک حکومت اسلامی بود که برای اوّلین بار در دنیا برای مسلمانان صورت پذیرفت. امام خمینی به مسلمانان فهماند که برای آنان این امکان وجود دارد که جامعه و زندگی خود را تغییر دهند و آن را بر مبنای موازین اسلامی منطبق سازند. مسلمانان اینک دریافته اند که بیش از هر چیزی نیاز به وحدت دارند. وحدتی که منجر به تاسیس یک حکومت اسلامی شود و مسلمانان را از تحریکات و نفوذ غرب رهایی بخشد به نظر من آگاهی مسلمانان نسبت به موضوع وحدت رو به افزایش است و امیدوارم به یاری خداوند در آینده ای نزدیک شاهد اتحاد تمام کشورهای مسلمان و امت اسلامی باشیم.
ما باید اسلام را به جهان معرفی کنیم. البته در غرب حکومتهایی هستند که علیه مسلمانان فعالیت می کنند. در این نقاط ممکن است برخوردهایی وجود داشته باشد. ولی من امیدوارم این رویارویی ها همراه با صلح باشد. من شخصاً راه گفتگو را ترجیح می دهم چرا که از این طریق می توانیم اسلام و زیباییهای آن را به دیگران معرفی کنیم و آنان را متقاعد کنیم که هر یک می توانیم بدون آنکه نیازی به دخالت در امور یکدیگر باشد در راه خود پیش برویم. ما در این امور تنها نیستیم. دیگرانی در گوشه و کنار دنیا و غرب هستند که با ما همدلند. کشورهایی هستند که در آنها امکان گفتگو وجود دارد، مثل اسپانیا.
ما آنجا زمینه و موقعیت مناسبی برای تبلیغ اسلام داریم، این تبلیغ بر اساس قانون اساسی کشور است. ما بر مبنای قانون کشور اسپانیا می توانیم دستورات اسلام را اجرا کنیم و این امر بدون مشکل صورت می پذیرد. ولی در بعضی کشورهای دیگر، تبلیغات مشکل است و ممکن است منجر به درگیری و ستیز شود. البته امروزه وضع از سابق خیلی بهتر شده است. مثلاً 20 سال قبل عمل به دستورات اسلام در اسپانیا ممنوع بود امّا در حال حاضر نیم میلیون مسلمان که در آنجا زندگی می کنند بیش از 300 مسجد دارند و بیش از 100 تشکل اسلامی مشغول فعالیت هستند و این امکان وجود دارد که اسلام در مدارس عمومی آموزش داده شود.
در بلژیک، ایتالیا، انگلیس و آلمان وضعیت این طور نیست امّا تمایل به آزادی عقیده و گفتگوی تمدنها در آن کشورها وجود دارد و آنان می دانند که مسلمانها در اروپا اقلیتهای مهمی هستند. حدود 22 میلیون مسلمان در کل اروپا زندگی می کنند. حکومتها باید آنان را در نظر داشته باشند و با ایشان باب گفتگو را باز کنند. من در اروپا و آمریکا برای اسلام آینده‌ی روشن و عظیمی را پیش بینی می کنم. گو اینکه گروههایی علیه اسلام فعالیت دارند و بخصوص صهیونیستها سعی دارند که اسلام را بی اعتبار کنند و این توطئه را از طریق رسانه های گروهی یعنی مطبوعات، تلویزیون و سینما انجام می دهند. خود حکومتها کمتر با اسلام مخالفت می کنند. کشورهای اروپایی حتّی آنها که مادیگرا هستند به پیروان ادیان مختلف آزادی می دهند ولی گروههای کاتولیک بنیادگرا و یهودیان متعصّب سعی در دشمنی با اسلام دارند و همین پنج ماه پیش همسرم را به قتل رساندند زیرا او مراسم اسلامی برپا می کرد و از طریق شبکه‌ی اینترنت برای اسلام تبلیغ می کرد. تنها یک سال از شروع فعالیتهایش می گذشت که او را جلوی چشمان خودم شهید کردند. باید بدانید که 500 سال پیش ما در اسپانیا بزرگترین نسل کشی های تاریخ را علیه مسلمانان داریم. چیزی که اکنون در بوسنی و کوزوو می گذرد تنها سایه ای از نسل کشی هایی است که در قرن پانزدهم در اسپانیا اتفاق افتاد و مسلمانان را از روی زمین درو کردند. امروزه مبارزه علیه اسلام بیشتر از طریق رسانه های گروهی است و ما باید آگاه باشیم و با آنان از همان طریق و با همان وسایل مبارزه و مقابله کنیم و سعی کنیم اطلاعات درست در اختیار مردم قرار دهیم.
متاسفانه ما کمتر از قدرت خودمان استفاده می کنیم. ما باید با رفتار و کردار خوب خود و با استفاده از رسانه های گروهی بویژه اینترنت اسلام را گسترش دهیم. ما باید چگونگی بکارگیری و بهره مندی از اینترنت را یاد بگیریم تا بتوانیم هر چه بهتر پیام اسلام را منتشر سازیم. اینترنت به هیچکس تعلق ندارد. اینترنت تنها یک ابزار است که می توان از آن هم در جهت درست استفاده کرد و هم در جهت غلط، ولی باید پذیرفت که وسیله ای بسیار قوی و کارآمد است. چون که یک نفر تنها با یک رایانه می تواند پیامی را به سراسر جهان منتقل سازد. ما در اسپانیا این کار را انجام می دهیم.ما نشریه ای را به نام "جهان اسلام" بر صفحه اینترنت منتشر می سازیم که هر روز 2000 بیننده دارد. ما می توانیم با دشمنان اسلام مقابله کنیم چون از ابزار یکسانی استفاده می کنیم. این کار بسیار ارزان تمام می شود و من باور دارم که وسیله‌ی مناسبی برای تبلیغ اسلام است. زیرا زمانی که حق بیاید باطل می رود. ما باید اسلام واقعی را ارائه دهیم و سعی کنیم در جامعه‌ی خود با اجرای عدالت اجتماعی و کمک به محرومان، حقی را که خدا به گردن ما گذاشته به نحو شایسته ای ادا کنیم.
بهترین تبلیغ در جامعه، ارائه اسلام واقعی است، یعنی اسلام را در سطح فردی و جمعی اجرا کنیم و آن را از طریق رسانه های گروهی معرفی نمائیم. در این میان رهبران مسلمانان باید به اسلام عمل کنند و هرگز خود را از مردم جدا ندانند.
نگاه کنید که امام خمینی چگونه زندگی می کرد، مانند مردم عادی. این شیوه بسیار تاثیرگذار است. امّا متاسفانه رهبران اسلامی ارتباطشان با مردم قطع شده و در قصرهای مجلل و بزرگ زندگی می کنند. آنها باید با مردم باشند. کار آنها فقط دستور دادن نیست بلکه باید بر مبنای دستورات اسلام زندگی کنند و از حرف به عمل روی آورند. ما نمی توانیم قرآن و سنت را از عرصه عمل جدا کنیم.
در خاتمه عرایضم به مردم ایران که چنین کار بزرگی کردند و جامعه طاغوتی را به جامعه اسلامی تغییر دادند تبریک می گویم و امید دارم آنان بتوانند اسلام را در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و تمامی سطوح اجرا کنند.
ا دکتر محمدعلی حجّام(مفتی منطقه‌ی لاذقیه‌ی سوریه، محقق و اندیشمند مسلمان و صاحب 15 جلد کتاب در موضوعات علوم اسلام و قرآن):
جهاد امام خمینی رحمه اللّه علیه دستاوردهای زیادی داشت. او توانست یک انقلاب اسلامی بزرگ و بی نظیر در جهان بوجود آورد. او ثابت کرد که اسلام در همبستگی و تبیین مفاهیم و اهداف خود قوی و مقتدر است. او ثابت کرد اسلام مختص به یک ملّت و یک قوم خاصی نیست بلکه دینی جهانی است.
امام خمینی یک رهبر عظیم بود. رحمت خداوند بر او باد.
آقای تاج الدین حامد هلالی مفتی اعظم استرالیا و زلاندنو:
ا پس از ستایش خداوند و درود و سلام برمولای ما رسول خدا و خاندان پاک او و بر صحابه‌ی برگزیده‌ی او، پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی کلیه‌ی موازین و معادلات عالم را دگرگون ساخت. این انقلاب حضور و موجودیت اسلام را ثابت کرد و حرمت و شرافت را به لباس علما برگرداند. زمانی این لباس را تنها در حسینیه ها و یا در مجالس عزا می دیدیم.
انقلاب اسلامی، پیروزی تمام مستضعفان جهان است. اگر حکومت ظلم و ستم یک ساعت دوام داشته باشد، حکومت حق تا قیامت دوام دارد. این انقلاب به عنوان یک مکتب برای مستضعفان درآمد و باید بدانیم توکل خدا سلاحی است که نه آمریکایی و نه هیچ نیروی بشری دیگر نمی تواند ملّتی را که به آن سلاح مسلّح است شکست دهد.
ما در استرالیا، از بدو طلوع فجر این انقلاب مبارک، تحولات و اخبار آن را با کمال شور و شوق دنبال می کردیم و اینک با آثار آن زندگی می کنیم. ما این انقلاب را، انقلابی عرفانی و ربّانی می دانیم. من یک کتابچه دارم با عنوان "ثمرات دهگانه‌ی دهه‌ی فجر انقلاب؛ این کتابچه به صورت مقاله در نشریه‌ی عرب زبان "لوا الصدر"، پس از رحلت امام خمینی منتشر شد.
مسلمانان در استرالیا از امام خمینی تجلیل می کنند و جایگاه او را به عنوان یک رهبر عرفانی بی نظیر که توانست با تاییدات والطاف الهی و ربّانی ریشه‌ی بزرگترین طاغوت جهان اسلام یعنی شاه مزدور و ملعون را بخشکاند گرامی می دارند. امام خمینی توانست شعله‌ی انقلاب را در دل مستضعفان، علیه شیطان بزرگ ـ آمریکا ـ برافروزد. ما این انقلاب را تحسین می کنیم و ارزش آن را می دانیم و همچنین ارزش رهبر آن امام خمینی را. ما جایگاه و منزلت این مبارز نستوه را در نزد خداوند می دانیم. او توانست با عصای سحرآمیز خود عصیانگران را بیرون کند و وقار و حیثیت و اعتبار علمای جهان اسلامی را به آنان بازگرداند.
ا مولانا عبدالرحمان اشرفی (رئیس جامعه‌ی اشرفیه‌ی پاکستان)
من از اهل تسنن هستم ولی امام خمینی را دوست دارم، چون او توانست وحدت و همبستگی امت اسلامی را بوجود آورد. سخنان امام خمینی درباره‌ی اسلام بسیار عمیق و گویاست؛ بخصوص سخن ایشان درباره‌ی تفرقه میان اهل تسنن و شیعه، آنجا که می فرمایند: "تفرقه بین اهل تسنن و اهل شیعه خطرناکتر از تعصبات ملی گرایانه است". من وقتی این سخن را شنیدم شگفت زده شدم.
اتحاد یک امر ضروری است. اتحاد یعنی قوت. بودن اتحاد ما چیزی نیستیم. امام خمینی ما را به همبستگی و اتحاد دعوت کرد. امام خمنیی توانست شریعت را اجرا کند. این امر کاری بسیار بزرگ است. اللّه اکبر
صادق الموسوی (از کشور لبنان):
من دانش آموز هستم و همراه پدرم حجه الاسلام سیدعباس موسوی عضو تجمع علمای مسلمین به ایران آمده ام. من می دانم که امام خمینی از مقاومت اسلامی لبنان پشتیبانی کرد. او پشتیبان تمامی نهضتهای اسلامی در جهان بود. امام خمینی نظام جهانی را دگردگون ساخت و تعادل قدرتهای جهانی را بر هم زد. او با تواضع و فروتنی خود توانست انقلاب بزرگ اسلامی را به ثمر برساند و به نظر من این بزرگترین کار و دستاورد امام خمینی بود.
اآقای محمود عکّام(استاد دانشکده حقوق دانشگاه حلب):
امام خمینی توانست اسلام را به صورت یک دین سیاسی در قرن معاصر معرفی کند. اینک همه‌ی جهانیان این قالب اسلام سیاسی را قبول دارند. او توانست ثابت کند که اسلام، دینی سیاسی و اجتماعی است، برخلاف بعضی ها که فکر می کردند که اسلام یک دینی فردی است و فقط گوشه ای از ابعاد زندگی انسانی را تفسیر می کند. اما بعداً با انقلاب اسلامی ایران، حقیقت برایشان نمایان و با دلیل قاطع ثابت شد که اسلام دینی برای تمام وجوه زندگی انسان است.
به نظر من این بزرگترین دستاورد امام خمینی است. از خداوند برای ایشان جزای خیر مسئلت دارم.
آقای مصطفی کامل امین (مدیر مدرسه ملی ـ اسلامی در کرماسی، دومین شهر بزرگ غنا):
امام خمینی مجاهدت و مبارزه کرد و این مجاهدت به ثمر نشست. ما در غنا یک مجلس برای علما تاسیس کرده ایم و در آن احکام و آثار امام خمینی را مورد بررسی و مطالعه قرار می دهیم.
مجاهدت و مبارزه امام خمینی در یک قالب روحی و معنوی بود. استکبار جهانی و استعمارگران می خواستند از دعوت او جلوگیری کنند و به همین دلیل کارشکنیهای زیادی کردند، ولی موفق نشدند، چرا؟ چون مبارزه امام خمینی یک مبارزه‌ی روحی و معنوی بود. اینک حقیقتاً من اسلام را در چهره‌ی مردان و زنان و حتی در چهره‌ی کودکان می بینم و همچنین در چهره‌ی بشریت، چه مسلمان و چه غیرمسلمان. ما انشااللّه راه امام خمینی را ادامه می دهیم. رحمت خداوند بر او باد.
عبداللطیف جناحی، اهل بحرین (متخصص امور اقتصاد اسلامی صاحب تالیفانی در این زمینه):
بی شک امام خمینی نقش بسیار مهمی در تحول منطقه ایفا کرد. من این تحوّل را در میان نسل جوان حس می کنم. این نسل، متدیّن و متعهد پرورش یافته است. ما این امر را قبلاً مشاهده نمی کردیم. ما از این نسلی که در دست علما بزرگان اسلامی پرورش یافته انتظار خیر داریم.
توشیو کوردا (استاد دانشگاه بین المللی توکیو):
این چندمین بار است که از ژاپن به ایران می آیم و خوشحالم که مجدداً این شانس را یافته ام که برای چندمین بار به زیارت حسینیه‌ی جماران بیایم. من همواره تحت تاثیر زندگی ساده امام خمینی بوده ام. من فکر می کنم بزرگترین دستاورد امام خمینی این بود که ملت ایران را به سمتی هدایت کرد تا به استقلال دست یابند و این بزرگترین دستاورد قرن است. برای اینکه همان طور که می دانیم دیگر کشورها به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت سلطه استعمارند و هیچگاه نمی توانند به استقلال کامل دست یابند. در این میان انقلاب اسلامی ایران یک استثنا محسوب می شود. مردم ایران کار بسیار بزرگی را در این قرن انجام دادند.
امّا پیام امام به تمام معنا محقق نشده است زیرا پیام ایشان آزادی همه‌ی مستضعفین بود. امام، سعی داشت مشکلات مستضعفین را از میان بردارد و به آنان آزادی عطا کند. هدف امام وحدت بود. اساساً اسلام سعی دارد به طور کامل وحدت را میان مسلمین برانگیزد و آموزش دهد. امّا وقتی به تاریخ نگاه می کنیم و بخصوص وضعیت حال حاضر جهان را می بینیم، درمی یابیم که متاسفانه در تمامی نقاط دنیا، مردم کارهای مختلفی را در تضاد با یکدیگر انجام می دهند.
به نظر من اوّلین گام تفاهم است. باید معنی وحدت را در تمامی جهات مهم تلقی کرد، نه فقط وحدت و تفاهم اقتصادی بلکه تفاهم اجتماعی را نیز نباید از نظر دور داشت. مسلمانان پتانسیل قوی برای ایجاد وحدت دارند. امّا هنوز نتوانسته ایم آن را به فعل درآوریم. اهمیت آن را هنوز درک نکرده ایم. حتّی گروههای کوچک نیز باید سعی کنند که بپاخیزند و پایه ها و راهکارهای مهم را برای ایجاد و شروع این حرکت که همانا اتحاد بین مسلمانان است دریابند. من وقتی به بعضی از کشورها نگاه می کنم می بینم که مسلمانان با تقوایی وجود دارند که می خواهند به این وحدت برسند. متاسفانه مهمترین مشکل آنان مشکل سیاسی است و من عقیده دارم که مردم باید از همین حالا سعی کنند با بدست آوردن راهکارهای مناسب به وحدت خود برسند.
در خاتمه نکته ای را درباره‌ی کشور شما بگویم: بر اساس تجربیات شخصی و به دلیل اینکه کشورهای بیشماری را در خاور میانه مطالعه کرده ام، عقیده دارم ـ علی رغم تبلیغات سوئی که در خارج علیه ایران جریان دارد و چیزهای بدو اشتباهی را به کشور شما نسبت می دهند ـ ایران یکی از دموکرات ترین نظامهای جهانی را داراست و مهمترین عامل موفقیت برای کشور شما این است که گروههای حاکم در کشور با همدیگر مراوده داشته باشند. این همکاری و مراوده نه تنها برای ایران بلکه برای جهان اسلامی نیز بسیار خوب خواهد بود.
ا دکتر عمربن عیسی (از کشور الجزایر)
انقلاب اسلامی چیزهای زیادی برای ما به ارمغان آورد. امام خمینی توانست باب مذاکره را بین شیعه و سنّی باز کند و این مذاهب را در زیر چتر اسلام قرار دهد. من از جمهوری اسلامی ایران متشکرم که ما را با دیگر مسلمانان بخصوص با مسلمانان شیعه آشنا ساخت. می دانید کشور ما سنی است و ما چیزهای زیادی درباره‌ی شیعیان نمی دانیم ایران به ما این فرصت را داد که به ارتباطات جدید فکر کنیم. آشنایی با دیگر مسلمانان اسباب نزدیک شدن مذاهب مختلف اسلامی با یکدیگر است. من از مردم ایران متشکرم و از خداوند متعال خواهان سلامتی و موفقیّت برای همگان هستم.
دکتر کمال ابوالمجد (استاد حقوق دانشگاه مصر، وزیر سابق اطلاعات)
امام خمینی دو دستاورد بزرگ داشت. آَّن این بود که در ذهن مسلمانان، معنای واقعی عزّت را تداعی کرد و به آنان یاد داد که می توانند بر مشکلات خود غلبه نمایند. دومین دستاورد او این بود که با تواضع و ساده زیستی توانست خط تمایز بین شیعه و سنی را درهم بشکند. او تمام مسلمانان جهان را فراخواند تا با اسلام زندگی کنند، به اسلام عمل کنند و با سخت کوشی برای تمامی مسلمانان جهان مفید واقع شوند. به نظر من امام خمینی در تمامی ابعاد زندگی اش مرد بزرگی بود و یک مسلمان واقعی به شمار می رفت.
پیام امام برای ما این بود که باید خوش بین باشیم، خود را باور کنیم و در شمار مسلمانان واقعی باشیم تا بتوانیم بر مشکلات خود غلبه کنیم. من برای آینده حرکت اسلامی خوش بین هستم. زیرا در این قرن مادّه پرستی که خودخواهی و خودپسندی، تمام انسانها را در خود فرو برده، مردم به اسلام محتاج هستند ولی این نیاز به گونه ای است که آن را درنمی یابند. نکته مهم این است که تمامی مسلمانانی که در جوامع مختلف زندگی می کنند باید نمایندگانی شایسته برای اسلام باشند و تصویری از اسلام ارائه دهند که دیگر مردم آن را درک کرده و دریابند. غیرمسلمانان باید پی برند که اسلام تنها راه حلّی است که قادر است بسیاری از جوامع در حال فساد را بهبود بخشد.
به نظر من زمان آن فرا رسیده که تصویر انقلاب اسلامی به گونه ای مدبرانه طرح ریزی شود تا کشورهای دیگر بتوانند از آن به عنوان الگوی خود استفاده کنند. ما به این ترتیب می توانیم از کشورهای مسلمان دفاع کنیم. برای اینکه در این عصر جامعه‌ی اسلامی بشدّت نیازمند اتحاد مردم است. مردم باید همه با هم متحد شوند و تفرقه و جدایی را دور بیندازند.
امام خمینی رهبر همه‌ی مسلمانان و مستضعفان عالم بود
ا شیخ محمد ناصرالعبودی (معاون اداره کل سازمان ارتباطات اسلامی از عربستان سعودی):
تاکید امام خمینی بر وحدت بود. ایشان تنها امام ایرانیان نبود بلکه رهبر همه‌ی مسلمانان و مستضعفان عالم بود. ما همه باید به وحدت فکر کنیم. در حال حاضر مسلمانان پراکنده هستند و باید از خواب غفلت بیدار شوند. اگر مسلمانان متحد شوند، می توانند در برابر قدرتهای استکباری ایستادگی کنند و می توانند حکومت اسلامی را بر اساس دین بنا کنند و بدین ترتیب بازگشت اقتدار و عزّت مسلمین ممکن خواهد شد.
دکتر علی یاقع (رئیس مجلس علمای اندونزی):
بزرگترین دستاورد امام خمینی این بود که به مسلمانان شور و نشاط بخشید تا در برابر غرب ایستادگی کنند. تاثیر امام خمینی در کشورهای اسلامی بسیار اهمیت دارد. او توانست راهی را آغاز کند که برای جهان اسلام وحدت به همراه بیاورد و این راه امام فقط مربوط به ایران نیست بلکه پیام وحدت، تمامی کشورهای مسلمان را دربرمی گیرد. امام خمینی توانست در تمامی جهان احترام به اسلام را افزایش دهد. احترام و اتحاد میان مسلمانان واقعیتی است که امام خمینی برای ما به ارمغان آورد.
آقای ماشیان (معاون اوّل انجمن اسلامی چین):
من درباره‌ی امام خمینی و انقلاب اسلامی بسیار فکر کرده ام. به نظر من امام خمینی یک فرمانده واقعی بودند. به نظر من مردم ایران برای اینکه چنین رهبر خوبی داشتند آینده‌ی روشنی دارند. من جملات و شعارهایی را از امام خمینی درباره‌ی اتحاد مسلمانان شنیده ام که فکر می کنم بزرگترین پیام امام به مسلمانان عالم باشد و انقلاب اسلامی بزرگترین کار امام خمینی است. چون این انقلاب دیدگاه جهانیان را نسبت به ایران و اسلام تغییر داد.