الزامات آینده انقلاب اسلامی

الزامات آینده انقلاب اسلامی
حسین شیدائیان
۰۶ بهمن ۱۳۹۳
هویت, انقلاب اسلامی ایران, جوانان, دانشگاه و انقلاب فرهنگی, انبیا, روحانیت,

تـاءمـل در مـوضـوع آیـنـده انـقـلاب اسـلامـی که مباحث بسیار عمیق و جامع و ذوابعادی در آن قابل بحث است ، آغاز مرحله ای دیگر از رشد و بالندگی این نهضت الهی و مردمی است .

انـگـیـزه رویـکـرد بـه انـدیـشـه امـام و رهـبـری در ایـن مـوضـوع بـه دلیـل ویـژگی های لازم و شرایط فوق العاده و جامع و کارکردهای مثبت و مفید رهبری نظام اسـلامـی در پـیـدایش ، پیروزی ، تثبیت و استمرار و پویایی این نهضت است . حضرت امام خـمینی (ره ) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی ) از جایگاه و افقی به آینده می نگرند که در دسـتـرس سایر کارگزاران نظام و تئوری پردازان نیست و جامعیتی در این نگاه ها موج می زند که دیگران از آن بی بهره اند.

امـام و رهـبـری بـا اشـراف کـامـل بـه مـسـائل و احـاطـه بـه رویـدادهـا و قـدرت تـجـزیه و تـحـلیل موضوعات مرتبط با آینده انقلاب ، راه کارها و الزاماتی را برای دستیابی به آینده مطلوب و نیز تضمین سلامت انقلاب اسلامی ترسیم می نمایند. این مقاله در حد مقدور و اخـتـصـار انـدیشه های امام و رهبری را در طرح بحث آینده انقلاب ، وا می کاود. بدیهی است روشـنـفـکران دینی ، نخبگان و سیاست گذاران باید در برنامه ریزی ها خود به دیدگاه های امام و رهبری توجه کافی داشته باشند.

اکـنـون ایـن دیـدگـاهـا و راهـبـردهـا را در حـوزه هـای مـخـتـلف و اسـاسـی کـه تـوجـه و عـمـل به آن ها پویندگی و بالندگی انقلاب را در مسیر تکاملی خود شتاب می بخشد با یکدیگر مرور می کنیم .

1. حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی

نگاه فرا زمانی و مکانی در طراحی زیر ساخت های نظام اسلامی و برنامه نویسی سیاست های کلان ، برجسته ترین راهبرد امام و رهبری در حفظ و تداوم انقلاب اسلامی است .

1 ـ 1. امانت داری و آینده نگری

امام می فرماید:

مـا مـکـلفـیـم تـا عـلاوه بـر ایـن کـه وضع فعلی را حفظ کنیم ، نگهبان آینده نظام و اسلام بـاشـیـم . ما باید پایه گذار خوب آینده باشیم . (1) ماباید هـمـه چـیـز را به همان قوتی که امروز دارد، تحویل دسته بعد بدهیم ، و آن ها هم کوشش کـنـنـد کـه بـه همان قوت تحویل دسته بعد دهند. ما باید بنیان را محکم کنیم و به دسته بعد بدهیم تا پیش خدا مقصر نباشیم . (2)

از دیدگاه امام ، نظام اسلامی یک امانت الهی است و مردم ، کارگزاران و سیاستمداران باید امانت دار خوبی برای آیندگان باشند:

شـمـا الان امـانت بزرگی از دست این ملت تحویل گرفتید و مقتضای امانتداری این است که آن را بـه طـور شـایـسـتـه حـفـظ کـنـیـد و بـه طـور شـایـسـتـه بـه نسل آینده و دولت های آینده تحویل بدهید. (3)

بر همین اساس مقام معظم رهبری دستور تدوین و تصویب سند چشم انداز بیست ساله را به مـجـمـع تـشـخـیـص مـصـلحـت نـظـام صـادر کـردنـد و پـس از آن اصـول سـنـد تـنـظـیـم و ابـلاغ شد. تا جهت کلی مسیر انقلاب برای توسعه در حوزه های داخلی و بین المللی برای آیندگان ترسیم گردد:

مـلت ایـران بـه عـنـوان یـک مـلت و یـک مـجـمـوعـه تـا قـبـل از پـیـروزی انـقـلاب اسلامی فرصت و مهلت این را نیافت که برای خود چشم اندازی تعریف کند، آن چشم انداز را انتخاب کند.(4)

2 ـ 1. تداوم سیاست های کلی

انقلاب اسلامی بر مبنا و اصول کلی پایه ریزی شده و استحکام یافته است ، بنابراین پـای بـنـدی بـه این اصول باید به گونه ای باشد که سایر قوانین و مقررات و آیین نـامـه هـا از ایـن اصـول سـرچـشـمـه بـگیرد. امام ضمن بیان بخشی از محورهای اصلی این اصـول کـلی ، تـداوم آن هـا را در قـالب عـدم وابـسـتـگـی سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و نظامی ضامن استمرار و بقای نظام می داند.

ایـن کـشـور مـا کـه قـیـام کـرد، از اول هـم کـه قـیـام کـرد جـمـهـوری اسـلامـی و اسـتـقـلال کـامـل و نـه شـرقـی و نـه غـربـی را اعـلام بـه دنـیـا کـرد و از اول اعـلام کـرد بـه دنـیـا کـه ما نه تحت حمایت آمریکا و نه تحت حمایت شوروی و نه تحت حمایت هیچ قدرتی نیستیم ، ماییم و تحت عنایات خدای تبارک و تعالی و پرچم توحید که همان پرچم امام حسین علیه السلام است . (5)

مـقـام مـعـظـم رهـبـری نیز برای تداوم خطوط کلی و سیاست های کلان نظام اسلامی تاءکید خاصی دارند:

«باید تصمیم بگیریم که خط انقلاب را به معنای حقیقی کلمه و بدون هیچ گونه کمبود و کـسـری و پـذیرش ساییدگی در گوشه ای از این هدف ها با قاطعیت و قدرت به سمت هـدف هـای انـقـلاب ادامـه دهیم .(6)» «روال کار بایستی تداوم و استمرار سیاست های کلی باشد که مجموعه ی نظام آن را برای آینده کشور تصویر کرده است .»(7)

3 ـ 1. تبلور هویت دینی (اجرای احکام اسلام )

احـیـای دیـن مـهـم تـریـن انـگـیـزه پـیدایش انقلاب اسلامی و حضور مردم قهرمان و مبارز در عرصه های مختلف انقلاب بود. اجرای احکام اسلام در همه سطوح جامعه نیز برجسته ترین خواسته آنان به شمار می رفت .

نـقـش انـقـلاب در بستر سازی احیای احکام و ارزش های اسلام ناب و جایگزینی ضد ارزش های دینی را امام چنین بیان می نماید:

«این نهضت و انقلاب ، همه این ها مقدمه این است از برای این که اسلام پیاده بشود.» (8) «مـا دنـبـال ایـن هـسـتـیـم کـه اسـلام تـحـقـق پـیـدا بـکـنـد، دنـبال اسم نیستیم که حالا ما اسم جمهوری اسلامی پیدا کردیم کافی است برای ما.» (9) «مقصد این است که کشور ما یک کشور اسلامی باشد، کشور ما در تحت رهبری قرآن ، تحت رهبری پیغمبر اکرم (ص ) و سایر اولیاء عظام اداره بشود.» (10)

مقام معظم رهبری و موفقیت در مسیر انقلاب راتحقق هویت دینی می داند:

«مـا هـر جـا مـوفـق شـدیـم نـاشی از تبعیت از اسلام بوده ، هر جا ناموفق ماندیم ناشی از سرپیچی از اسلام بود.»(11)

4 ـ 1. پیروی از الگوها

قـیـام پیامبران در مقابل طاغوت ها و خصوصا نهضت انسانساز پیامبر اعظم (ص )، الگوی امـام خـمـیـنـی در شـیـوه مـبـارزه بـا رژیـم ستمشاهی و استقرار نظام جمهوری اسلامی است . بنابراین اهداف بلند پیامبر اکرم هم باید اهداف انقلاب باشد.

امام می فرماید: «آیا مقصد انبیا این است که ظالم نباشد فقط، یا مقصد بالاتر از این است . اگـر مـقـصـد بـالاتـر از ایـن اسـت ، باید ما هم که تابع انبیا هستیم و تابع مکتب اسلام هـسـتـیم ، به تبعیت از آن بزرگان دین و دنیا مقصدمان همان مقاصد باشد... الگو حضرت زهـرا(س ) اسـت ، الگـو پـیـغـمـبـر اسـلام اسـت . مـا وقتی مملکتمان اسلامی است . وقتی می تـوانـیـم ادعـا کـنـیم که جمهوری اسلامی داریم که تمام این معانی که در اسلام است تحقق پیدا بکند، ما الان اول راه هستیم .»(12)

5 ـ 1. مدل توسعه

مـقـام مـعـظـم رهـبـری مـدل تـوسـعـه نـظـام جـمـهـوری اسـلامـی را مـبـتـنـی بـر فـرهـنـگ اصیل اسلامی ایرانی و برخاسته از ایده های انقلابی ترسیم نمود:

تـصـور ایـن که سازندگی کشور با تعقیب هدف های انقلاب منافات دارد، تصوری متعلق بـه دشمنان است ؛ دوستان اشتباها این حرف را تکرار می کنند ارزش های انقلاب این کشور رابـایـد آبـاد کـنـد و بـسـازد؛ ایـن دو بـا هـم هـسـتـنـد؛ حـفـظ ارزش ها و شعارها و هدف های اصیل انقلاب در کنار سازندگی و آبادانی و به سر و سامان رساندن کشور.(13)»«هدف عـمده عبارت است از ساختن کشوری نمونه که در آن ، رفاه مادی همراه با عدالت اجتماعی و تواءم با روحیه و آرمان انقلابی با برخورداری از ارزش های اخلاقی اسلام تاءمین شود. هـر یـک از ایـن چـهـار رکـن اصـلی ضـعـیـف یـا مورد غفلت باشد، بقای انقلاب و عبور آن از مـراحـل گـونـاگـون مـمـکن نخواهد شد.(14)»«مدل توسعه در جمهوری اسلامی به اقتضای شـرایـط فـرهـنـگـی ، تـاریـخـی ، مـواریـث و اعـتـقـادات و ایـمـان ایـن مـردم یـک مدل کاملا بومی و مختص به خود ملت ایران است از هیچ جا نباید تقلید کرد.(15)»

6 ـ 1. استمرار راه امام (ره )

رهـبـر و بـنـیـانـگـذار انـقلاب و نظام جمهوری اسلامی با درایت و رهبری حکیمانه و پیامبر گـونـه خود کاخ های لرزان رژیم فرسوده دو هزار و پانصد ساله ستمشاهی را ویران و بـنـای رفـیـع اسـلامـی رابـر پـایه آرزوهای دینی استوار ساخت و دوران پر نشیب فراز انـقـلاب و عـمر با برکت خویش ‍ رهنمودها و راهبردهایی را با بیان و بنان نورانی خویش بر جای گذاشت که برای همیشه فصل الخطاب سیاستگذاران نظام اسلامی است . مقام معظم رهـبـری یـکـی از مو لفه های کار ساز و راهبردی رسیدن به قلمرو بلند نظام اسلامی را حرکت در مسیر تعیین شده امام خمینی می داند:

راه امـام راه ایـمـان و راه عـدالت و راه پیشرفت مادی و راه عزت است ما پیمان بسته ایم که ایـن راه را ادامـه دهـیـم و بـر توفیق الهی ادامه خواهیم داد.(16)»«فرض این است که آن خط اصـیـل اسـلامـی و نـاب قـرآنـی کـه هـمـان خـط انـقـلاب اصـیـل و خـط امـام مـاسـت حفظ شود.(17) ما می توانیم همان خطی را که امام ترسیم کرده اند کاملا و دقیقا طی کنیم .(18)

2. حوزه فرهنگی

مکتب فکری انقلاب اسلامی چارچوبی مطلوب برای تثبیت و تحکیم پایه های ارزشی آینده جـامـعـه اسـلامـی دارد. انـقلاب اسلامی در صدد زمینه سازی تجدید حیات عظمت تمدن جهان شمول اسلامی است و از این نگاه آینده انقلاب اسلامی یعنی بازسازی تمدن فراموش شده اسلامی در جهان امروز.

مـقـصـد کـاروان انـقـلاب اسـلامـی تـحـولات عـمـیـق فـکـری در مـسـائلی چـون هویت یابی ، استقلال طلبی ، مدیریت ، سیاست ، فرهنگ ، اخلاق ، شناخت و ترویج ارزش های اسلامی و ایجاد تحول روحی در سطح فرد و اجتماع است ؛ نگاه آینده انقلاب را باید در پیام انقلاب اسـلامـی در احـیـای دیـن مداری و تفکر اسلامی در سطح جهان جستجو کرد. از دیدگاه امام و رهـبـری فـردای بـهـتـر در گـرو بـازگـشـت بـه اصـالت هـای انسانی و احیای اخلاقیات فـرامـوش شـده امـروز جـامعه جهانی است و نظام اسلامی به عنوان یک جامعه دینی و پویا دستیابی به چنین آینده ای را وجهه همت خود قرار داده است .

1 ـ 2. فقه و روحانیت

بـایـسـتـه های حوزه در اندیشه امام و رهبری برای حفظ و پویایی فقه جواهری ، طراحی بـرنـامـه هـای دقـیـق آموزشی ، تبلیغی و تحقیقی است تا حوزه بتواند نبض تفکر و نیاز فرهنگی و عقیدتی آینده جامعه را همیشه در دست داشته باشد.

مقام معظم رهبری خطاب به روحانیت می فرماید:

آیـنـده مـتـعـلق بـه شـمـا و در دسـت هـای شـمـاست . دل و دست و مغز و روح و زبان گویای شـمـاسـت کـه آیـنـده کـشـور و انـقـلاب ، حـتـی آیـنـده اسلام و مسلمین را طراحی می کند و می سازد.(19)

امام خمینی معتقد بود که :

«حـکـومـت در نـظـر مـجـتـهـد واقـعـی ، فلسفه عملی تمامی فقه در تمامی زوایای زندگی بـشـریت است ، حکومت نشان دهنده جنبه عملی فقه در برخورد با تمامی معضلات اجتماعی و سـیـاسـی و نـظـامـی و فـرهـنـگـی اسـت ، فـقـه تـئوری واقـعـی و کـامـل اداره انـسـان از گهواره تا گور است . هدف اساسی این است که ما چگونه می خواهیم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم برای معضلات جواب داشته باشیم . (20)

از این رو به حوزه ها و روحانیت سفارش می کردند که :

هر روز بر دقت ها و بحث و نظرها و ابتکار و تحقیق ها افزوده شود. (21)

2 ـ 2. دانشگاه

تجربه مدیریتی بیانگر آن است که فعالیت و حضور قشر دانشگاهی در این عصر بیشتر از سایر اقشار جامعه است . از این رو امام و رهبری همواره بر تهذیب دانشجویان و اسلامی شـدن دانـشگاه ها و تقویت جهات معرفتی و دینی دانشجویان و دانشگاهیان تاءکید داشته و دارنـد. زیـرا تـاءثـیر گذاری مدیران عالی و میانی در فرهنگ و رفتارهای جامعه بیش از دیـگـران و حـتـی در بعضی موارد از روحانیون هم بیشتر است . امام تاءثیر این قشر آینده ساز را در سعادت و شقاوت جامعه بسیار مهم می داند:

دانشگاهی یک عضو مو ثری است که ما فردا همه چیزمان دست اینهاست . اگر ایران بخواهد یـک سـعـادتـی پـیـدا کند با دست اینها سعادت پیدا می کند، اگر خرابی هم پیدا کند به دست اینها خرابی پیدا می کند. (22)

مـقـام مـعـظـم رهـبـری نـیـز دانشجویان را به آمادگی برای ساختن فردایی روشن فرا می خواند:

جوانان دانشجو در محیطهای دانشگاه به درس و علم و روحیه ی انقلابی و اسلامی ، حداکثر اهمیت را بدهند. جوانان ببینند که امروز و آینده چه قدر به وجود آن ها احتیاج است ، خودشان را برای آینده بسازند.(23)

3 ـ 2. نخبه پروری

امـام قـدر دانـی و تـوجـه بـه نـخـبـگـان جـامـعـه را مـهـمـتـریـن عامل استقلال و خود کفایی می دانند و همواره به دولتمردان تذکر می دادند که :

وقـتـی مـا مـی تـوانـیـم بـه آیـنـده کـشـور و آیـنـده سـازان امـیـدوار شویم که به آنان در مسائل گوناگون بها دهیم . (24)

بـر دولت هـا و دسـت انـدرکـاران اسـت چـه در نـسـل حـاضـر و چـه در نـسـل های آینده که از (25) متخصصین خود قدردانی کنند و آنان را با کمک های مادی و معنوی تشویق به کار نمایند.

اکـنـون کـه بـا هـمـت و تـاءکـیـدات مـقـام مـعـظـم رهـبـری بـنـیـاد نـخـبـگـان شـکـل گـرفـتـه اسـت شـایـسته است که از این فرصت مناسب نیازهای آموزشی و پژوهشی جوانان شناسایی و ارتباط با مجامع علمی و دانشگاهی با حمایت های دولت در چارچوب یک تـشـکـیـلات مـنـظـم بـرقـرار شـود تـا ایـن اسـتـعـدادها و گنجینه گرانقدر نخبگان ، آینده درخشانی برای نظام اسلامی به ارمغان آورند.

4 ـ 2. تعلیم و تربیت

رسوبات فرهنگ غلط دوران گذشته در بستر جامعه هنوز چالش ها و ناهنجاری هایی را در خـانـواده و اجـتـمـاع پـدیـدار مـی سـازد. البـتـه لایـروبـی کـامـل ایـن بستر و زدودن آثار این فرهنگ در افکار و اندیشه ها یک عزم عمومی و ملی را می طـلبد تا نسل فردا از این دام ها رهایی یابد و از همان دوران کودکی در خانواده و سپس در مـراکـز آمـوزشـی بـا مـعـیـارهـای صـحـیـح دیـنـی و ارزشـی تـربـیـت شـود. امـام مـَراحـل پـایـه ای و اسـاسـی تـربـیـتـی یـک کودک را از خانواده تا تحصیلات ابتدایی ، تـکـمـیـلی و دانـشـگـاهـی و ورود بـه عـرصـه اجـتماع و مدیریت را برای ساختن کشور چنین ترسیم می نماید:

... اسـاسـا تـربـیـت از دامان پاک مادر و جوار پدر شروع می شود و با تربیت اسلامی و صـحـیـح آنـان اسـتـقـلال و آزادی و تـعهد به مصالح کشور پایه ریزی می شود... باید دسـتگاه های آموزشی متعهد و دلسوز برای نجات کشور اهمیت ویژه ای در حفظ نو پایان و جـوانـان عـزیـزی کـه اسـتـقـلال و آزادی کـشور در آینده منوط به تربیت صحیح آنان است قـائل بـاشـنـد... بر معلمان متعهد و مسئول دبستانی و دبیرستانی است تا با کوشش خود جـوانـانـی را تـحـویـل دانـشـگـاه هـا دهند که با آگاهی از انحرافات گذشته دانشگاه بر فـرهـنـگ غنی و مستقل اسلامی ایرانی تکیه کنند، و بر اساتید متعهد است تا با باز شدن دانـشـگـاه ها در صورت مشاهده انحراف و گرایش جوانان به یکی از دو قطب قدرت و مکر، آنان را به توطئه ها و شیطنت ها آگاه کنند و جوانانی متعهد نسبت به مصالح کشور و آگاه بـه اهـداف اسـلام تـحـویـل جـامـعـه دهـنـد و مـطـمـئن بـاشـنـد کـه بـاایـن خـدمـت ، استقلال و ازادی کامل میهن عزیزشان تضمین خواهد شد. (26)

5 ـ 2. تعمیق معنویت

مـقـام مـعـظـم رهـبـری نـهـادیـنـه سـازی ارزش هـای بـه دسـت آمـده در طول انقلاب و بعد از آن را برای رسیدن به جامعه مطلوب ضروری می داند:

مـا در اول راهـیم آن تصویری که از جامعه اسلامی در ذهن ماست با وضع کنونی ما فاصله ی زیـادی دارد. مـا تـوانستیم حصاری را بشکنیم و مانع را از سر راه حرکت به سمت دولت اسـلامـی بـرداریـم ... اولیـن و مـهـم تـریـن کـاری کـه پـیـش روی مـا قـرار دارد تـحـول مـعنوی و روحی انسان هاست ، ما متاءثر از تربیت های طولانی غیر اسلامی هستیم ، آنچه که هیجان عظیم انقلاب و دوران جنگ انجام داد، البته معجزه بود، اما تا این پدیده عمق پیدا بکند تا وقتی که اعماق و ضمائر را متحول نماید کار زیادی لازم است .(27)آینده این حـرکـت بـه ایـن ترتیب خواهد بود که هر جا معنویتی عمیق تر و خالص تر و سالم تر و منطبق تر با فطرت بشر باشد، جاذبه بیشتری برای ملت ها خواهد داشت .(28)

3. حوزه سیاسی اجتماعی (نقش مردم در آینده سازی )

1 ـ 3. حضور مردم (مردم سالاری دینی )

مـردم رکن مهم ، اصلی و مکمل و متمم نظام جمهوری اسلامی به شمار می آیند که در پیدایش ، شـکـل گـیـری و استقرار حکومت جمهوری اسلامی و استمرار آن نقش بسیار مو ثری دارند. امـام هـمـواره بـر نـقش تاءثیر گذار و تاریخساز مردم در نظام اسلامی تاءکید داشت و در وصـیـت نـامـه سـیـاسـی الهـی خـویـش ‍ آنـان را بـه حـضـور فـعـال و قوی و هوشیارانه در انتخابات های مختلف و شناخت توطئه ها دعوت کرد تا مردم سالاری دینی نظام خدشه ناپذیر بماند. (29)

نـکـتـه مـهـم دیـگر استمرار روحیه دشمن شناسی و استکبار ستیزی مردم مبارز ایران است ، زیرا دشمنان با نقشه و نیرنگ و هجوم فرهنگی ، آهنگ بازگشت به میهن اسلامی و استحاله نـظـام اسـلامـی را دارنـد. امـام نـاکـامـی دشـمـنـان را در گـروه هـوشـیـاری و بـیـداری نسل ها می داند:

مـن بـه شما (ملت ) عرض می کنم تا شما زنده اید آمریکا بر نمی گردد، شوروی هم بر نـمـی گـردد. در نـسـل هـا آتـیـه ، اگر ملت ها در نسل های آتیه به همین روش حرکت کنند و روحـانـیـون در هـمـه جا حاضر باشند و مردم در صحنه باشند و قوای نظامی و انتظامی ؛ قـوای نـظـامـی و انـتـظـامـیِ اسـلامـی بـاشـد. ایـن در طول تاریخ هم ان شاء اللّه نخواهد شد.» (30)

مـو لفـه هـایـی مـانـنـد وحـدت و وفاق ملی و انسجام داخلی ارکان نظام جمهوری اسلامی از نـکـات مـهـمی است که به تقویت روحیه استکبار ستیزی می انجامد و مقام معظم رهبری آن را چنین ترسیم می نماید که :

مـا بـه فـضـل الهی و با توکل به خدا و با استحکام همبستگی ملتمان و همبستگی ملت های دیـگـر بـا انـقلابمان ، در آینده هم مثل گذشته یک لحظه با آمریکا و زورگوئیهایش کنار نخواهیم آمد.(31)

2 ـ 3. جوانان

اکـثـریـت نـسـبـی جـمـعـیـت کـنـونـی ایـران اسـلامـی را جـوانـان تـشـکـیـل مـی دهند به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران در رتبه جوان ترین کشورهای دنیا جـای گـرفـتـه اسـت ، پـایـه هـای اصـلی انـقـلاب و عـنـصـر فعال جامعه جوانان هستند. آفرینش صحنه های پر شور انقلاب اسلامی و حماسه های هشت سـال دفـاع مـقدس حاصل حضور شورانگیز و مجاهدانه جوانان دیروز بود و سازندگی و اقـتـدار فـردا هـم مـرهون تلاش جوانان امروز است . امام جوانان را سرمایه عظیم کشور می داند که سلامت و بهره وری صحیح ازاین سرمایه موجب سرافرازی و تباهی آن موجب شکست نظام است .

مـمـلکـت ، مـملکت است به جوانش ، به نیروی انسانی اش ؛ چیزی که نیروی انسانی را به بـاد بـدهـد، مـمـلکت را به باد می دهد. اگر یک مملکتی نیروی انسانی نداشته باشد، این مملکت نمی تواند اداره بشود. (32)

بـنـابراین ایشان به آینده سازان برای بهره گیری جوانی و ثمر رسانی مفید در آینده چنین سفارش می کند:

بـه جـوانـان عـزیـز کـشـورمـان ، بـه ایـن سـرمـایـه هـا و ذخیره های عظیم الهی و به این گـل هـای مـعـطـر و نـو شـکـفـته جهان اسلام سفارش می کنم که قدر و قیمت لحظات شیرین زنـدگـی خود را بدانید و خودتان را برای یک مبارزه علمی و عملی بزرگ تا رسیدن به اهداف عالی انقلاب اسلامی آماده کنید. (33)

حـضـرت آیـه اللّه خـامـنـه ای کـه اکـنـون سـکـان هـدایـت کـشـتی نظام را عهده دار است و آمار نوجوانان و جوانان جامعه نیز بیش از دوران رهبری امام است ، همواره چشم امید به آنان دارد، تـا بـا تـهـذیـب ، تـحـصـیـل ، تـحقیق و پویایی و بالندگی ماءموریت و رسالت سنگین جـوانـان دیـروز را بـر دوش کـشـند و آینده ای درخشان و سربلند برای نظام اسلامی به ارمغان آورند:

«جـوانان دانشجو در محیطهای دانشگاه به درس و علم و روحیه انقلابی و اسلامی ، حداکثر اهمیت را بدهند. جوانان ببینند که امروز و آینده چه قدر به وجود آن ها احتیاج است ، خودشان را بـرای آیـنـده بـسـازنـد.(34)»«آینده مال شماست ، ایران عزیز متعلق به شماست ، چشم انـداز را شما می سازید و می آرایید، شما علم را به پیش ببرید، فنّاوری را شما جوانان بـایـد پـیـش بـبـریـد، دفـاع در هـمـه حـوزه هـای گـونـاگون را شماها بایستی به عهده بـگـیـریـد.(35)» «مـدیران و تصمیم گیران کشور در آینده شماها هستید، هم می توانید این کشور را به اوج قله افتخار و ترقی برسانید... به افق دور دست نگاه کنید و ببینید چه بـایـد کـرد و چـالش هـایـی کـه در مـقابل ماست چیست ؟(36)»«تداوم راه پر افتخار انقلاب اسلامی که کشور را به قله رفیع هدف های بزرگ می رساند به نیرو و نشاط جوانانه ی شما نیازمند است .(37)»

4. روابط بین الملل

انقلاب اسلامی ایران ماهیتی جهانی و پیام انبیایی به همراه دارد که در قالب تنگ زمان و مـکـان جـای نـمـی گـیـرد. از ایـن رو در عـرصـه مـسائل بین المللی و جهانی با چالش های فراوانی روبروست .

امـام پـویایی و بالندگی انقلاب را در حمایت و ارتباط با مردم مستضعف جهان و حمایت از نـهـضـت هـای آزادیـبـخـش در عـیـن رعـایـت احـتـرام مـتـقـابـل بـا کـشـورهـا و پـای بـنـدی بـه اصل نفی سلطه گری و سلطه پذیری می داند و می فرماید:

ما اعلام می کنیم که جمهوری اسلامی ایران برای همیشه حامی و پناهگاه مسلمانان آزاده جهان است و کشور ایران به عنوان یک دژ نظامی و آسیب ناپذیر نیاز سربازان اسلام را تاءمین و آنـان را بـه مـبـانـی عـقـیـدتـی و تـربـیـتـی اسـلام و هـمـچـنـیـن بـه اصول و روش های مبارزه علیه نظام های کفر و شرک آشنا می سازد. (38)

مـقـام معظم رهبری تلاش برای حفظ بُعد جهانی و بین المللی انقلاب رایادآور می شود تا انقلاب اسلامی هیچ گاه از بیرون مورد تهدید قرار نگیرد:

در انـقـلاب مـا یـک بـُعد جهانی و بین المللی وجود دارد که یکی از مهم ترین ابعاد انقلاب ماست . از این بُعد نباید لحظه ای غفلت بشود.(39)

مـا بـرای جـامـعـه انـقـلابـی و اسـلامـی بـه دیـپـلمـاسـی انـقـلابـی و اسـلامـی قـائل هـسـتـیـم . بـایـد در درجـه اول جـهت گیری اسلامی حفظ شود و گستاخی و شجاعت در مـقـابـل تـهـدیـدهـای دشـمـنـان و قـدرت هـای بـزرگ و نـیـز حـاکـمـیـت عقل و منطق بر تصمیم گیری ها و حرکات مورد توجه قرار بگیرد.(40)

5. حوزه مدیریتی

نـقـش و کارکرد مدیران نظام اسلامی مهم ترین و تاءثیر گذارترین حوزه ای است که در فـرآیند دستیابی به آینده انقلاب اسلامی و تحقق آرمان ها خود را نشان می دهد. البته در دیـدگاه امام و رهبری نقش مردم و مدیریت نظام اسلامی همراه و همگام دیده شده است ، اما بر واقـع بـیـنی و آرمان گرایی و عملکرد مفید در عرصه مدیریت کلان و جزیی نظام تاءکید داشـتـند؛ زیرا پس از منصب رهبری کارگزاران نظام می توانند از جنبه مثبت و منفی در تمام ابعاد زندگی مردم اثر داشته باشند.

1 ـ 5. نخبگان و شایسته سالاری

امـام در شرایط پیچیده جهانی و وضعیت فرهنگی و سیاسی جامعه اسلامی معتقد بودند که مـتـخصصان و اندیشمندان لایق و متعهد رشته های مختلف باید در مناصبِ مناسب تخصص خود قرار داشته باشند:

اگـر افـاضـل و دانـشـمـنـدانـی که با فضیلت هستند، با فضیلت انسانی هستند اینها سر رشته دار یک کشور بشوند، فضیلت در آن کشور زیاد می شود، برای این که در آن مقامی که هستند مردم به حسب عادت توجه به آن ها دارند. (41)

رهـبـر مـعـظـم انـقـلاب دربـاره دقـت مـسـئولان در انتخاب مدیران سطوح میانی و پایینی می فرماید:

آن نـیـروی مـو مـن و بـا اخـلاص را جـسـتجو بکنید... در بین آن کسانی که توانایی کار را دارند، دنبال عنصر تقوا و تعهد واخلاص بگردید.(42)

2 ـ 5. امانتداری

ارزش مـنـصـب هـای حـکـومـتی در نظام اسلامی به خدمت رسانی به مردم و حفظ امانت هویت و جـایـگـاه حـقـوقـی و قـانـونـی آن مـسـئولیـت اسـت . امـام حـفـظ ایـن امـانـتـداری در انـتـقـال بـه آیـنـدگـان راضـامـن سـلامـت مـسـئولان نـظـام و آیـنـده مشاغل مسئولیتی آن می داند:

خدمتگزار باشید به این ملتی که آن دست های خیانتکار را قطع کرد و این امانت را به شما سـپـرد، شـما الان امانت بزرگی از دست ملت تحویل گرفتید و مقتضای امانتداری این است کـه آن را بـه طـور شـایـسـتـه حـفـظ کـنـیـد و بـه طـور شـایـسـتـه بـه نـسـل آیـنـده تـحـویـل بدهند. و مادامی که اینطور باشید ملت پشت شماست و مادامی که ملت همراه شما باشد هیچ آسیبی به شما و به کشور نمی رسد. (43)

3 ـ 5. کشف و به کارگیریِ رمز موفقیت

نـکـتـه مـهـمـی کـه امام در دوران رهبری به آن همواره اشاره دارد نقش مشاوران ، اطرافیان و مـعـاونـان در تـصـمـیـم سازی و تصمیم گیری است . امام بر به کارگیری مشاوران امین ، دلسوز، آینده نگر که عامل موفقیت مدیران سطوح عالی نظام شود تاءکید دارند.

دولتـمـردان از دانشمندان و متخصصان متعهد استمداد کنند تا راز موفقیت را به دست آورند. دولتـمـردان بـا رویـّه و فکر واحد برای رسیدن به آنچه صلاح اسلام و کشور است به پیش روند. (44)

عـمـلگـرایـی و پرهیز از شعارهایی که سطح مطالبات غیر واقعی مردم را افزایش دهد و نـیـز بـهـره بـرداری از امـکـانـات و فـرصـت هـا و تـوجه به اولویت های زندگی مردم و تـحـمـل سـخـتـی هـای مـدیـریـتـی و مـسـئولیـت پذیری و تکلیف نگری جلب رضایت مردم ، پاسخگویی ، عدالت محوری و مبارزه با تبعیض ‍ و فساد، بخشی از وظایف و رسالت مهم و سـنـگین مجموعه مدیران نظام است که امام و رهبری مطالب فراوانی در این زمینه دارند و از حوصله این مقاله بیرون است و همه آن ها در روند رو به رشد انقلاب و تحکیم و تثبیت و کارآمدی نظام اسلامی تاءثیر و نقش فراوانی دارند.

6. حوزه دفاعی

گـسـتـرش پـایـگـاه هـای نـظـامـی ناتو در خاورمیانه و قفقاز مرکزی و نیز آسیای میانه ، تـصـرف نـظـامـی عـراق و افـغـانستان توسط آمریکا و حضور نیروهای بیگانه در خلیج فـارس و بـحـران آفـریـنـی هـای رژیـم صـهـیـونـیـستی در لبنان و فلسطین و فشارهای سیاسی بر ایران و سوریه همه از یک سناریوی قوی ، دقیق و از پیش طراحی شده برای مـهـار فـرهـنـگ انـقلاب اسلامی و احیانا تهاجم غافلگیرانه به جمهوری اسلامی حکایت می کند.

امـام خمینی و بنیانگذار نظام اسلامی در سال 58 علاوه بر وجود ارتش کلاسیک و نیروهای جـوان و مـو مـن سـپـاه و تـازه متولد یافته انقلاب ؛ فرمان بسیج همگانی راصادر کرد تا نـظـام اسـلامـی بـتـوانـد کـلیـه افرادی که توان پیدایش آمادگی دفاعی در وجود خود را احـسـاس مـی کـنـنـد تـحـت تـعـلیـم قـرار گـیـرنـد. ثـمـره ایـن شـجـره طـیـبـه در هـشـت سال دفاع مقدس کام ملت ایران را شیرین و طعم تلخ شکست را به دشمنان چشاند از این رو امام پس از دفاع مقدس نیز خواهان تحکیم و گسترش و تعمیق پایه های این درخت تناور در تـوده مـیـلیـونـی جـمـعـیـت ایـران اسـلامی بود تا لحظه ای که به وجود آنان برای دفع توطئه ها نیاز شد مورد استفاده قرار گیرد:

بزرگترین ساده اندیشی این است که تصور کنیم جهانخواران خصوصا آمریکا و شوروی از مـا و اسـلام عـزیـز دسـت بـرداشـتـه انـد، لحـظـه ای نـبـایـد از کـیـد دشـمـنـان غـافـل بـمـانـیـم . در نـهاد و سرشت آمریکا و شوروی کینه و دشمنی با اسلام ناب محمدی صـل اللّه عـلیـه و آله و سلم موج می زند. باید برای شکستن امواج طوفان ها و فتنه ها و جـلوگـیـری از سیل افت ها به سلاح پولادین صبر و ایمان مسلح شویم . ملتی که در خط اسـلام نـاب مـحـمـدی (ص ) و مـخـالف بـا اسـتـکـبـار و پول پرستی و تحجر گرایی و مقدس نمایی است . باید همه افرادش بسیجی باشند و فنون نظامی و دفاعی لازم را بدانند: چرا که در هنگامه خطر ملتی سربلند و جاوید است که اکثریت آن آمادگر لازم و رزمی را داشته باشد. خلاصه کلام ، اگر بر کشوری نوای دلنـشـیـن تـفـکـر بـسـیـجی طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید واِلّا هر لحظه باید منتظر حادثه ماند. (45)

امـام دربـاره سـازمـانـدهـی ، نـوآوری تجهیزات و تقویت بنیه عقیدتی ، سیاسی و نظامی نیروهای مسلح که می تواند در آینده مدافع آرمان ها و ارزش های انقلاب و حافظ کیان نظام جمهوری اسلامی باشد، مسئولان نظام و فرماندهان عالی نیروهای مسلح فرمود:

در هـیـچ شـرایـطـی از تـقـویـت نیروهای مسلح و بالا بردن آموزش های عقیدتی و نظامی و تـوسـعه تخصص های لازم و خصوصا حرکت به طرف خودکفایی نظامی غفلت نکنند و این کـشـور را بـرای دفـاع از ارزش هـای اسـلام نـاب و مـحـرومـین و مستضعفین جهان در آمادگی کامل نگه دارند و مبادا توجه به برنامه های دیگر موجب غفلت از این امر حیاتی گردد که مـطـمـئنـا غـفـلت از تـقـویـت بـنـیه دفاعی کشور، طمع تهاجم و تجاوز بیگانگان و نهایتا تحمیل جنگ ها و توطئه ها را به دنبال می آورد. (46)

مـقـام مـعـظـم رهـبـری ضـرورت آمـادگـی دفـاعـی بـرای هـمـیـشـه و نسل فردا را طرح های دشمن برای حمله به اسلام و نظام اسلامی می داند:

انـقـلاب اسـلامـی ایـران نـبـرد زیـادی داشـت و هـنـوز دارد و در آیـنـده هـم خـواهـد داشـت . دلیل اصلی این قضیّه این است که انقلاب ما برای اسلام بود.(47)

7. فرایند ظهور منجی بشریت

نـظام جمهوری اسلامی در نظر امام و رهبری زمینه ساز ظهور حق در گستره گیتی و حاکمیت الگـوی تـوحـیـدی امت و امامت معصوم است . و تلاش در تمام حوزه های مطرح این بحث زمینه سازی برای ظهور حضرت است . امام خمینی به صراحت اعلام می کند:

مـسـئولان مـا بـایـد بـدانـنـد کـه انقلاب ما محدود به ایران نیست . انقلاب مردم ایران نقطه شـروع انـقـلاب بـزرگ جـهـان اسـلام بـه پرچمداری حضرت حجت ـ ارواحنا فداه ـ است که خـداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منّت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد. (48)

امـام ضـمـن نـقـد تـفـکرات ناصواب برخی اشخاص و گروههایی که با ترویج فساد و دوری از سـیـاسـت اصـیـل و عـمـیـق اسلامی خواهان زمینه سازی ظهور می شوند و یا برخی قـاعـدیـن کـوتاه نظر و ولایتی هایی که از تاءیید نظام جمهوری اسلامی گریزان هستند. مـبـارزه بـا ظـلم و فـسـاد و اسـتـمرار راه صحیح نظام جمهوری اسلامی در سراسر جهان را زمینه ساز ظهور می داند و همگان را به اجرای آن فرا می خواند:

آقـا ایـن طـور نـیـسـت کـه حـالا کـه ، منتظر ظهور امام زمان سلام اللّه علیه هستیم پس دیگر بـنـشـیـنـیـم در خـانـه هـایـمـان تـسـبـیـح را در دسـت بـگـیـریـم و بـگـویـیـم عجل علی فرجه ، عجل با کار شما باید تعجیل شود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او. (49)

ما (اگر) بتوانیم جلوی ظلم را بگیریم باید بگیریم . تکلیفمان است ، ضرورت اسلام و قـرآن تـکلیف ما کرده است که باید برویم همه کار را بکنیم فراهم کردن اسباب این است که کار را نزدیک بکنیم ، کار را همچو بکنیم که مهیا بشود عالم برای آمدن حضرت (مهدی ) سلام اللّه علیه . (50)

مـقـام مـعـظـم رهـبـری بـرای آمـاده سـازی افـکـار عمومی و نظام اسلامی و فرایند ظهور می فرماید:

بـرای ظـهـور مـهـدی مـوعـود (ارواحـنـا فـداه ) زمـیـنـه بـایـد آمـاده بـشـود و آن عـبـارت از عمل کردن به احکام اسلامی و حاکمیت قرآن و اسلام است .(51)

و خطاب به فرماندهان و پاسداران و سربازان امام زمان می فرماید:

شـمـا مـوظفید این نظام را به شکل پیراسته ، سالم و خالص حفظ کنید به همان شکلی که بـشـود بـه حـضرت ولی عصر ارواحنا فداه تحویل داد، این وظیفه بزرگ شما جوان هاست .(52)

امـام پـایـان مـسیر رودخانه خروشان انقلاب را ورود به اقیانوس بیکران حکومت مهدوی می دانـد و مـجـموعه نظام اسلامی را امانتی الهی معرفی می کندکه باید به صاحب اصلی آن تقدیم کرد:

مـن امـیـدوارم کـه ایـن کـشـور بـا همین قدرت که تا اینجا آمده است و با همین تعهد و با همین بـیـداری ، که از اول قیام کرده است و تا اینجا رسانده است باقی باشد، این نهضت و این انـقـلاب و قـیـام تـا صـاحـب اصـلی ان شـاء اللّه بـیاید و ما و شما و ملت ما امانت را به او تسلیم کند. (53)

جمع بندی و نتیجه گیری

یـکـی از اهـداف انـقـلاب اسلامی ایران از دیدگاه و سیره عملی امام خمینی (ره ) و مقام معظم رهـبـری نـفـی وضـع گـذشـتـه ، بـهـبـود و سـامـان یـابـی حال و ترسیم نظام ایده آل آینده است و دلیل رویکرد به اندیشه امام و رهبری از آن روست کـه انـدیشه های تابناک حضرت امام خمینی (ره )، فرهنگ جامع انقلاب اسلامی است که با تـار و پـود اعـتـقـادات دیـنـی مـردم در هـم تـنـیـده اسـت و در لحـظـه هـای زنـدگـی نسل اول و دوم انقلاب حضور مستمر دارد. گفتار و نوشتارهای مقام معظم رهبری نیز ترسیم کـنـنـده ادامـه راه امـام و زمـیـنـه سـاز اجرای طرح ها برای استحکام بنیان های نظام جمهوری اسـلامـی اسـت . طـراحـی آیـنـده و هـدف گـذاری های امام و رهبری از عمق درایت ، هوشیاری و امـیـدواری بـه آیـنـده و اعـتـقـاد بـه الهی بودن این انقلاب حکایت می کند زیرا این یک وعده قرآنی است که فرموده :

«خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که حتما آنـان را جـانشین (خود) قرار دهد. همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین (خود) قرار داد و آن دینی را که برایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدّل گرداند.»96

از ایـن رو امـام و رهبری به آینده کاملا امیدوار بودند و ضمن نگرانی از برخی نارسایی هـا و دغـدغـه هـا از کـژ راهه ها و آسیب هایی که مسیر تکاملی انقلاب را تهدید می کند، افق نـظـام و انـقلاب را روشن می دیدند و یاءس را که از جنود شیطان است طرد می کردند و از مـدیـران و اصحاب رسانه می خواستند که با تمام توان و امکانات و کارکردهای مثبت خود افق آینده را در چشم مردم روشن ترسیم کنند و روح امید باور و خود اتکایی و خود باوری را بـرای رسیدن به آن قله های رفیع بدهند و این بزرگترین خدمت به انقلاب اسلامی و نـظـام مـردم سـالاری دیـنـی اسـت . ان شـاء اللّه ایـن رهـنمود و بایسته های امام و رهبری در مـوضـوع الزامـات آنـیـده انـقـلاب اسـلامـی مـسـئولیـت مـدیـران و فرماندهان سپاه را برای بـرافـراشـتـه نـگـاهـداشـتـن پـرچـم پـرافـتـخـار انـقـلاب و هـراسـت و حـفـظ و تحویل آن به نسل فردا بازشناسد.

حـسـن ختام نوشتار را به گفتاری از امام خمینی (ره ) که لبریز از امید و ترسیم گر راه دستیابی به آینده درخشان این انقلاب است مزین می کنیم :

مـن امـیـدوارم کـه به یُمن برکت حضرت صاحب ـ سلام اللّه علیه و روحی فداه ـ این کشور، کشور پیشرفته ای بشود، از حیث اخلاق ، از حیث دیانت ، از حیث معنویات و از حیث همه چیزها، و مـادیـات و هـمـه چیز. و بحمد اللّه ما هر روزی را که می گذرانیم از روز سابق برای ما بهتر است .» (54)