حضرت امام خمینی رضواناللهعلیه روزها و ساعت ها و لحظه های عمر خود را، با مراقبه و محاسبه سپری کرده و صدها آیه قرآن را مجسم ساخت و عینیت بخشید.
توجه ویژه ای نسبت به ماه رمضان داشت. ملاقات های خودشان در ماه مبارک رمضان را تعطیل می کرد و به دعا و تلاوت قرآن و ... می پرداخت. می گفت: خود ماه مبارک رمضان، کاری است (1).
یکی از یاران امام، در این باره گفته است: در این ماه، ایشان شعر نمی خواندند و نمی سرودند و گوش به شعر هم نمی دانند. دگرگونی خاصی متناسب با این ماه در زندگی خود ایجاد می کردند، بهگونه ای که این ماه را سراسر، به تلاوت قرآن مجید و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می کردند(2).
ایشان، به هنگام سحر و افطار، بسیار کم می خوردند، به گونه ای که خادم شان فکر می کرد که امام، چیزی نخورده است(3)!
از جمله برنامه های ویژه حضرت امام (ره) در ماه مبارک رمضان، عبادت و تهجد بود. امام عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهی می دانستند و به صراحت بیان می کردند که در وادی عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله ای برای رسیدن به بهشت نگاه کرد(4).
امام توجه خاصی به نوافل داشتند و هرگز نوافل را ترک نمی کردند. نقل شده است که امام، در نجف اشرف با آن گرمای شدید، ماه مبارک رمضان را روزه می گرفت و با این که در سنین پیری بودند و ضعف بسیار داشتند، تا نماز مغرب و عشاء را به همراه نوافل به جا نمی آوردند، افطار نمی کردند! و شب ها تا صبح، نماز و دعا می خواندند و بعد از نماز صبح، مقداری استراحت می کردند و صبح زود، برای کارهایشان آماده می شدند(5) .
شبزندهداری و تهجد امام در ماه مبارک رمضان، وضعیت دیگری داشت. یکی از محافظان بیت می گوید در یکی از شب های ماه مبارک رمضان، نیمه شب، برای انجام کاری مجبور شدم از جلوی اتاق امام گذر کنم. حین عبور، متوجه شدم که امام، زارزار گریه می کردند! هقهق گریه امام که در فضا پیچیده بود، واقعاً مرا تحت تاثیر قرار داد که چگونه امام، در آن موقع از شب، با خدای خویش راز و نیاز می کند(6).
آخرین ماه مبارک رمضان دوران حیات امام، به گفته ساکنان بیت، از ماه مبارک رمضان های دیگر متفاوت بود! به این صورت که امام همیشه، برای خشک کردن اشک چشم شان دستمالی را همراه داشتند، ولی در آن ماه مبارک رمضان، حوله ای را نیز همراه برمی داشتند تا به هنگام نمازهای نیمه شب شان، از آن استفاده کنند(7)!
امام در هر فرصتی که به دست می آوردند، ولو اندک، قرآن می خواندند. بارها دیده شد که امام، حتی در دقایقی قبل از آماده شدن سفره ـ که معمولاً به بطالت می گذرد ـ قرآن تلاوت می کنند(8)! امام بعد از نماز شب تا وقت نماز صبح، قرآن می خواند(9).
یکی از همراهان امام در نجف، اظهار می کرد که امام خمینی در ماه مبارک رمضان، هر روز ده جزء قرآن می خواندند؛ یعنی در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم می کردند(10).
علاوه بر آن، هر سال چند روز قبل از ماه مبارک رمضان، دستور می دادند که چند ختم قرآن برای افرادی که مد نظر مبارکشان بود، قرائت شود(11).
سفارش های امام به مناسبت ماه مبارک رمضان
شما در این چند روزی که به ماه رمضان مانده، به فکر باشید، خود را اصلاح کرده، توجه به حق تعالی پیدا نمایید.
از کردار و رفتار ناشایسته خود، استغفار کنید! اگر خدای نخواسته، گناهی مرتکب شده اید، قبل از ورود به ماه مبارک رمضان، توبه کنید! زبان را به مناجات حق تعالی عادت دهید! مبادا در ماه مبارک رمضان، از شما غیبتی، تهمتی و خلاصه گناهی سر بزند و در محضر ربوبی، با نعم الهی و در مهمانسرای باری تعالی، آلوده به معاصی باشید! شما اقلاً، به آداب اولیه روزه عمل نمایید و همان طوری که شکم خود را از خوردن و آشامیدن نگه می دارید، چشم و گوش و زبان را هم از معاصی باز دارید! از هم اکنون بنا بگذارید که زبان را از غیبت، تهمت، بدگویی و دروغ نگهداشته، کینه، حسد و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون کنید!
اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، در اعمال و کردار شما هیچگونه تغییری پدید نیامد، و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می شود روزه ای که از شما خواسته اند، محقق نشده است(12).