مصاحبهکننده: خبرنگار تلویزیون «ان. بی. سی» امریکا
سوال: [این تظاهرات و اعتصابات و پیاده رویهای اعتراضآمیز که در ایران انجام میشود، در جهت خدمت به چه اهدافی است؟]
جواب: باید از فریادهایی که مردم میکشند اهدافشان را به دست آورد. همه فریاد میزنند که: «آزادی، استقلال، حکومت اسلامی»، «مرگ بر سلطنت پهلوی» و ... اینها اهداف آنان است.
[آیا هیچ شانس مصالحهای را حضرت آیت الله با شاه امکانپذیر میدانند؟]
- خیر؛ شاه دیگر قابلیت مصالحه ندارد و جز اینکه برود هیچ چارهای نیست.
[بعضی از دوَل غربی ادعا میکنند که شاه بایستی بماند برای اینکه مخالفینْ برنامه مشخصی که بتوانند مملکت را اداره کنند، ندارند. نظر حضرت عالی چیست؟]
- اینها تبلیغات طرفداران شاه است که میخواهند مملکت در این هرج و مرجی که هست باقی باشد و شاه یک حکومت استبدادی غیر قانونی بر مردم بکند. ایران رجال برجسته و کارشناسهای متعهد و مسئول دارد که اداره مملکت را به عهده میگیرند، ولی این ادارهای که شاه میکند که تمامش مبنی بر خیانت و خسارت ملت است، هیچ دردی را دوا نمیکند. اصولًا شاه در این سی و چند سال چه دردی را دوا کرده است؟.
[در صورت رفتن شاه، چه نقشی را حضرت آیت الله در حکومت آینده برای خود در نظر دارند؟]
- من برای خودم نقشی جز هدایت ملت و حکومت بر عهده نمیگیرم.
[نظر شما درباره این ترس و نگرانی در میان امریکاییها که اگر شاه برود یا خلع شود، جریان نفت به غرب قطع خواهد شد چیست؟]
- این هم یکی از تبلیغات شاه و طرفداران اوست. ما با برقراری حکومت اسلامی،نمیخواهیم نفت را زیر زمین نگه داریم. برای اداره کشور، ما احتیاج به پول نفت داریم. به هر کس که بخرد به طور عادلانه نفت را میفروشیم و درآمد حاصل از آن را آن طور که صلاح ملت باشد به کار میاندازیم. لکن به طرزی که شاه عمل میکند، که خیانت است، ما نمیخواهیم عمل کنیم.
[حضرت عالی از نفوذ خارجیان در ایران شکایت کردهاید. ممکن است بفرمایید که اینها از جانب چه کشورهایی هستند؟]
- در راس آنها امریکاست که نفوذ او در همه شئون کشور معلوم است. ملت ایران به واسطه اعمال نفوذ امریکاست که از حکومت و دولت آن تنفر دارد. دخالت امریکا دیگر تقریباً بیواسطه است. من میترسم که این دخالتها منتهی به نگرانی ملت ایران از ملت امریکا نیز بشود. باید ملت امریکا دولت را وادار کند که در امور داخلی کشور ما دخالت نکند که موجب این همه نگرانی و ناآرامی شده است.
[آیا حضرت عالی نگران این نیستید که شورشهای اخیر و معضلات ایران به استقرار یک حکومت کمونیستی منجر شود؟]
- هرگز، در ایران همان طور که دیده میشود تمام اقشار، فریاد از اسلام و حکومت اسلامی میزنند. کمونیست اگر هم باشد، عدد بسیار قلیلی است که امکان هیچ فعالیت موثری برای آنها نیست. ما از این جهت هیچ اضطرابی نداریم.
[اخیراً حضرت عالی با بعضی از رهبران دیگر مخالف شاه ملاقاتهایی داشتهاید، نظیر سنجابی. آیا آنها هم با برنامههای شما موافق هستند؟ و توافقهایی در این زمینه وجود دارد؟]
- آنها مطالبی را که ما گفتیم تصدیق کردند و با ما اظهار موافقت کردند. شخص ملی یا مذهبی در این مسائلی که ما طرح کردیم تردید نخواهد کرد مگر آنکه از عمال شاه باشد.
[حضرت آیت الله پیشبینی میکنند که در ماه آینده چه حوادثی در ایران اتفاق میافتد؟]
- تا شاه در ایران است و ابرقدرتها برای نگهداری او تلاش میکنند، آدمکشیها و حوادث اخیر در ایران ادامه دارد، ولی اگر شاه برود و ملت قهرمان ایران خودش امور کشورش را به دست گیرد آرامش به ایران باز گشت و حکومت اسلامی تشکیل میشود و ان شاء الله تمام امور به صلاح ملت جریان مییابد.
[آیا حضرت آیت الله قصد دارند به ایران بازگردند؟]
- الان معلوم نیست با این اوضاع آشفته که به دست شاه انجام میگیرد و اخیراً به اوج خود رسیده است، لازم باشد به ایران بازگردم. بودن من در خارج که بتوانم فریاد ایرانیان مظلوم را به همه عالَم برسانم بهتر است. و لکن هر موقع که صلاح ملت باشد به ایران برمیگردم.
[آیا حضرت آیت الله هیچ گونه نگرانی یا ترسی از امنیت شخصی خود دارند؟]
- اینها مهم نیست و اشکالی ندارد. اصولًا اگر با کشتن من انقلاب به نتیجه کامل خود برسد، چرا به چنین امری راضی نباشم؟ خون من از خون سایر ایرانیان رنگینتر نیست. در هر صورت خداوند، عالِم و حافظ است.
پاریس، نوفل لوشاتو
عدم امکان مصالحه با شاه- بیان وضعیت حال و آینده انقلاب
جلد ۴ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۴۳۷ تا صفحه ۴۳۹
توضیح تاریخی
- همزمان با تشکیل کابینه ازهاری، سنجابی رهبر جبهه ملی عازم فرانسه شد تا با امام دیدار کند که مهمترین خبر خبرگزاریها شد. قبل از سفر گفته بود که جبهه ملی در چارچوب قانون اساسی و دفاع از مشروطیت مبارزه میکند و راه حل را در اجرای همه اصول قانون اساسی میداند و شاه هم باید به اختیارات قانونیاش قانع باشد. 4آبان امام اعلامیهای دادند که مخالف این نظرات بود. بعد از دیدار اول سنجابی با امام در 5 آبان نیز در مصاحبه شبیه همان حرفها را تکرار کرد. بنا بود دیدار تکرار شود اما مصاحبهها امام را نگران کرده بود از اینرو امام دیدار مجدد را به اظهار نظر صریح سنجابی درباره شاه و سلطنت گره زدند. سنجابی اعلامیهای نوشت و پس از تغییرات اندکِ امام آن را منتشر کرد. ر.ک. دایرهالمعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلینیا، نشر سایان، صفحه 227.
امام خمینی (ره)؛ 20 آبان 1357