مصاحبهکننده: خبرنگار لبنانی نشریه «امل» ارگان جوانان حرکه المحرومین
سوال: [در حال حاضر میلیونها مسلمان ایرانی بپاخاسته و برای سرنگونی رژیم شاه تلاش میکنند و تا کنون هزاران نفر در مبارزه با ارتش و پلیس کشته شدهاند. در این حرکت که به قیادت شما سازمان یافته و رهبری میشود، محور اصلی مخالفت کجاست؟]
جواب: بیش از پنجاه سال است که شاه و پدرش، با اسلام کینهتوزی و دشمنی کردهاند. در هدْم اسلام که تنها دین ضامن استقلال و آزادی کشور است کوشیدهاند و تمام حقوق ملت مسلمان، تمام آزادیها و حتی حقوق اقلیتهای مذهبی را نیز از میان بردهاند. استقلال کشور بکلی از میان رفته است و کشور را به سود خود و اربابانش واژگون نمودهاند. ما میخواهیم و نیز مردم میخواهند، ریشه و عامل این فساد و تباهی را قطع کنند. بزرگترین عامل داخلی، شخص شاه و خانواده اوست. رها شدن از قید و بند بیگانگان، ضامن استقلال و آزادی کشور است. قیام مردم برای این جهت است.
[برخی از لبنانیها، تبلیغ میکنند که شیعیان لبنان در برابر سایر دولتهای عربی که از طوایف دیگر لبنان پشتیبانی میکنند، باید با دولت ایران که به ظاهر یک دولت شیعه است، کنار آمده و همکاری کنند. چنین مطلبی را نه تنها در مورد شیعیان لبنان، بلکه در مورد شیعیان سایر مناطق عربی نیز تبلیغ میکنند. در این مورد چه نظر دارید؟]
- کسانی که چنین مطلبی را تبلیغ میکنند، از اسلام و از اوضاع دنیا بیاطلاعند و یا نظر سوء دارند و مغرض هستند. کسی که از اعمال شاه مطلع باشد، نمیگوید او یک قدرت شیعی است و باید از او کمک خواست. همه میدانند که این شخص، ایران را که یک مملکت اسلامی و یک مملکت شیعی است میکوبد. تمام مخازن آنها را به دیگران داده است و قتل عامهای زیاد کرده است. کسی که از شاه حمایت کند، یا بیاطلاع است و یا خائن.
[چه انتظاراتی از مسلمانان لبنان دارید؟]
- از مسلمانان لبنان انتظار دارم که در قضیه لبنان با هم برادر باشند و با هم بر ضد ظلم قیام کنند و به این نهضتی که در ایران بپا شده به اندازه خودشان همراهی کنند و لا اقل تبلیغات کنند، همچنان که مردم ایران تا کنون به آنها خدمت کرده است و آنان را در مصایبشان تنها نگذارده است.
[برای دفاع از تجاوزات مستمر اسرائیل، «امل» شهدای زیادی تقدیم کرده است. برای جنوب لبنان چه توصیهای دارید؟]
- همه باید متحد شوند و متحداً در مقابل این جمعیت متجاوز بایستند و عمل کنند و دست غاصب او را قطع کنند. اصولًا این تکلیف همه مسلمین است که «قدس» را آزاد کنند و شر این جرثومه فساد را از سر بلاد اسلامی قطع کنند.
[چه اقداماتی راجع به امام موسی صدر «1» فرمودهاید؟]
- در زمانی که نجف بودم، تلگرافی به آقای یاسر عرفات و تلگراف دیگری به رئیس جبهه صمود «2» در سوریه نمودم. و اینجا هم وقتی سفیر لیبی آمده بود راجع به ایشان صحبت کردم. امیدوارم هر چه زودتر ایشان به لبنان مراجعت نمایند و به مبارزاتشان علیه اسرائیل ادامه دهند. من از این قضیه متاثرم و دعا میکنم که ختم به خیر شود.
[به طوری که مسبوق هستید سالیان دراز بود که اهل کتاب در کنار مسلمانان و با احترام متقابل زندگی میکردند. با توجه به جنگ لبنان و نتایج آن، در این مورد چه نظر دارید؟]
- هر کس از اسلام اطلاع داشته باشد، میداند که اسلام هیچ گاه در مورد اقلیتهای مذهبی و پیروان سایر مذاهب نظر سوء نداشته است، و همیشه با آنان با احترام رفتار کرده است. تبلیغاتی که خلاف این مطلب را برساند، از اجانب و دشمنان اسلام است.
[میدانیم که صهیونیسم بین الملل، با برقراری روابط نزدیک با کشورهایی نظیر ایران و نیز حمایت کامل از رژیم ایران، همواره توانسته است ایران را از اعراب در مبارزاتشان علیه اسرائیل جدا نگه دارد، در این مورد چه نظر دارید؟]
- یکی از جهاتی که ما را در مقابل شاه قرار داده است، کمک او به اسرائیل است. من همیشه در مطالبم گفتهام که شاه از همان اول که اسرائیل به وجود آمد با او همکاری کرده است و وقتی که جنگ بین اسرائیل و مسلمانان به اوج خود رسیده بود، شاه همچنان نفت مسلمین را غصب کرده و به اسرائیل میداد و این امر، خود از عوامل مخالفت من با شاه بوده است. ملت مسلمان ایران هیچ گاه از اسرائیل پشتیبانی نکرده است و همیشه از این بابت مورد ظلم و تجاوز دستگاه شاه قرار گرفته است.
[تحریکات مشکوک و حملات مستمری وجود دارد که روابط بین عرب و عجم و ترک و کُرد و ... را تیره گرداند. چه راه حلی برای خنثی کردن این توطئه پیشنهاد میکنید و در این مورد چه نظر دارید؟]
- کسانی که اهل قلم و بیان هستند، باید این مسائل را برای مردم توضیح دهند و اسلام را به مردم معرفی کنند، و بگویند که اسلام برای ملیت خاصی نیست و ترک، فارس، عرب و عجم ندارد. اسلام متعلق به همه است و نژاد و رنگ، قبیله و زبان در این نظام ارزش ندارد. قرآن کتاب همه است و این تبلیغات که این عرب است، آن ترک است و یا فارس یا کُرد، تبلیغاتی است که اجانب برای چپاول مخازنی که در این ممالک است رواج میدهند که مسلمانان را از هم جدا کنند. مسلمین باید هوشیار باشند که تحت تاثیر این تبلیغات واقع نشوند.
[ابرقدرتها و وابستگان آنها نمیتوانند معنی استقلال را دریابند. در منطق سیاسی آنها، هر کس که به یکی از آنها متکی نباشد، بلافاصله وابسته به دیگری معرفی میشود. این امر در لبنان زیاد به چشم میخورد، امروز هم نظیر آن را در ایران میبینیم. با توجه به این مطلب آیا رابطهای بین حرکت اسلامی شما و کمونیستها وجود دارد؟]
- خیر، رابطهای وجود ندارد. ما همان طور که امریکا را مورد حمله قرار دادهایم، شوروی هم مورد حمله است. برای ما فرقی بین شرق و غرب نیست. ما با اتکای به خدا و ملت شجاع، استقلال واقعی را به دست میآوریم.
- [گفته میشود که سقوط شاه یعنی روی کار آمدن کمونیستها. آیا این امر صحیح است؟]
- خیر، مردم آگاه ایران با تجربیات تلخی که از کمونیستها به دست آوردهاند، هرگز به آنان مجال دخالت در سرنوشت خویش را نمیدهند.
[عدهای تبلیغ میکنند که فعالیت سیاسی، از فعالیت دینی جداست. در این مورد چه میگویید؟]
- شعار سیاست از دین جداست، از تبلیغات استعماری است، که میخواهند ملتهای مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش بازدارند. در احکام مقدس اسلام، بیش از امور عبادی در امور سیاسی و اجتماعی بحث شده است. روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلی مسلمین و امور خارجی آنها، نشان میدهد، که یکی از مسئولیتهای بزرگ شخص رسول اکرم (ص) مبارزات سیاسی آن حضرت است. شهادت امیر المومنین- علیه السلام- و نیز حسین- علیه السلام- و حبس و شکنجه و تبعید و مسمومیتهای ائمه- علیهم السلام- همه در جهت مبارزات سیاسی شیعیان، علیه ستمگریها بوده است. و در یک کلمه مبارزه و فعالیتهای سیاسی بخش مهمی از مسئولیتهای مذهبی است.
[در اکثر کشورهای اسلامی موج روزافزونی در گرایش به مذهب به چشم میخورد. چرا؟]
- یکی گرایش بشریت به مذهب است که دلیل آن در احساس پوچی نگران کنندهای است که نسل امروز و فرار کرده از مذهب احساس میکند. و از این رو، مذهب را تنها پناهگاه خود مییابد. و دیگر گرایش به اسلام است و آن به این دلیل است که بشریت از مکاتب رایج زمان برای حل مشکل خود در زمینههای مختلف زندگی، مایوس شده است و با تلاشی که دانشمندان و نویسندگان اسلامی کردهاند، جامعه بشری را به اسلام به عنوان مکتبی که میتواند پاسخگوی همه نیازهای بشری شود، معرفی نمودهاند.
[در جمهوری اسلامی مورد نظر شما، اقلیتهای مذهبی چه نقشی دارند؟]
- اسلام همیشه حافظ حقوق مشروع اقلیتهای مذهبی بوده و هست. آنان در جمهوری اسلامی آزادند و آزادانه به مسائل خود میپردازند و در پناه حکومت اسلامی چون بقیه افراد در اظهار عقیده آزادند.
[زنان توده عظیمی از مسلمانان را تشکیل میدهند، چه نقشی، چه حقی شما برای زن در نظامی اسلامی قائل هستید؟]
- هم اکنون زنان مسلمان ایران، در مبارزات سیاسی و تظاهرات بر ضد شاه شرکت دارند. به من اطلاع دادهاند که در شهرهای ایران زنان جلسات سیاسی دارند. در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل، حق کار، حق مالکیت، حق رای دادن، حق رای گرفتن. در تمام جهاتی که مرد حق دارد، زن هم حق دارد. لکن در مرد هم مواردی است که چیزهایی به دلیل پیدایش مفاسد بر او حرام است و هم در زن مواردی هست که به دلیل اینکه مفسده میآفریند حرام است. اسلام خواسته است که زن و مرد، حیثیت انسانیشان محفوظ باشد. اسلام خواسته است که زن ملعبه دست مرد نباشد. اینکه در خارج منعکس کردهاند که در اسلام با زنها، با خشونت رفتار میشود، امر غیر صحیحی است و تبلیغات باطلی است که از مغرضین حاصل شده و الّا مرد و زن هر دویشان در اسلام اختیارات دارند. اگر اختلافاتی هست برای هر دو هست و آن مربوط به طبیعت آنان است.
[آیا هیچ یک از دولتهای عربی به نهضت شما کمک کردهاند، یا خیر؟]
- هیچ کدام تا کنون کمک نکردهاند.
پاریس، نوفل لوشاتو
روابط انقلاب با مسلمانان لبنان- نقش زنان در حکومت آینده
جلد ۵ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۱۸۵ تا صفحه ۱۸۹
توضیح تاریخی
- امام موسی صدر پس از وفات آیتاللَّه سیدعبدالحسین شرفالدین، رهبری شیعیان لبنان را به عهده گرفت و آنان را از وضعیت ناهنجار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رهایی بخشید و در برابر دسیسه های دشمنان اسلام، آنان را در تشکیلات "حرکت المحرومین" متشکل ساخت. وی در پی دعوت رسمی دولت لیبی، به این کشور سفر نمود، ولیکن براثر توطئهای در همان سفر در 9 شهریور 1357 ربوده شد. گرچه اخبار ضد و نقیضی درباره زندانی بودن وی منتشر میشود، با این حال هنوز اطلاعات موثّقی از ایشان به دست نیامده است. ر.ک. سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، www.irdc.ir
«۱»- آقای سید موسی صدر( رهبر شیعیان لبنان)، در جریان یک سفر از لبنان به لیبی مفقود شد. «۲»- حافظ اسد رئیس جمهوری سوریه.
امام خمینی (ره)؛ 16 آذر 1357