مصاحبهکننده: خبرنگار انگلیسی روزنامه فاینانشنال تایمز
سوال: [دنیای غرب شناخت صحیحی از حکومت اسلامی ندارد. خیلی خلاصه رئوس خطمشی یک حکومت اسلامی را توضیح دهید]
جواب: حکومت اسلامی حکومتی است بر پایه قوانین اسلامی. در حکومت اسلامی استقلال کامل حفظ میشود. ما خواستار جمهوری اسلامی هستیم. جمهوری، فرم و شکل حکومت را تشکیل میدهد و اسلامی، یعنی محتوای آن فرم، قوانین الهی است.
[فرموده بودید هر وقت مناسب بدانید به ایران برمیگردید. آیا در صورت رفتن شاه و روی کار آمدن شورای نیابت سلطنت به ایران بازمیگردید؟]
- من هر موقع صلاح بدانم به ایران مراجعت میکنم. بودن شاه در ایران و رفتن او، آمدن شورای سلطنت روی کار و نیامدن آن روی کار، هیچ گونه دخالتی در تصمیم من ندارد.
[آیا غیر از شاه همه کسانی که با او همکاری کردهاند بایستی محاکمه شوند؟ تا چه حد از همکاری قابل اغماض است و چه کسانی با چه جرایمی بایستی برای محاکمه بایستند؟]
- ما، شاه و کسانی را که در دوران سلطنت او خیانت کردهاند محاکمه میکنیم و به مجازات اعمالشان میرسانیم. مجازات آنان بستگی به جرایم آنان دارد، ولی دستهای هستند که از ناچاری به او گرویدهاند؛ اینان را کار نداریم.
[بختیار گفته است که علما بایستی به مسائل مذهبی بپردازند و امور سیاسی را به سیاسیون واگذار کنند؛ نظرتان در این مورد چیست؟]
- بختیار هیچ گونه قانونیتی ندارد. او خائن است؛ زیرا مجلسین که به او رای اعتماد دادهاند قانونی نیستند. مردم ایران حتی یک وکیل را به طور آزاد انتخاب نکردهاند. هر حکومتی با بودن شاه مورد قبول ما نیست.
[نفوذ آیت الله در میان مردم ایران بسیار زیاد است لکن این موضوع در ارتش تا این حد نیست. علت چیست و آیا این موضوع اساساً درست است؟]
- ارتش ایران پنجاه سال است در اثر تبلیغات مسموم، قدرت تفکرش را از دست داده است. ما هرگز توقع نداریم که بلافاصله ارتش به مردم بپیوندد ولی این کار دیر یا زود صورت وقوع به خود خواهد گرفت.
[در آینده نزدیک تولید نفت را در چه سطحی ادامه خواهید داد؟]
- دستور دادم تا نفت را برای داخل استخراج نمایند ولی هرگز اجازه نمیدهم نفتمان را خارجیان به یغما ببرند. لذا گفتهام که به خارج صادر نشود و این کار شده است. تولید نفت در آینده بستگی به نیازهای کشورمان دارد.
[چه تغییر فاحشی در تجارت خارجی در نظر دارید بدهید؟]
- با تمام قدرت جلو چیزهایی را که به ضرر کشورمان است میگیریم. ما هرگز به کشورها اجازه نمیدهیم تا ایران را بازار مصرف خود گردانند. ما وابستگی تجاری را از بین خواهیم برد.
[گفته میشود که شما لیست هیات وزرا را تهیه کردهاید؛ بدون قید اسامی بفرمایید چه نوع افرادی را انتخاب کردهاید و سوابقشان چیست؟]
- من برای انتقال قدرت بعد از رفتن شاه برنامهای را پیشبینی کردهام که به موقع به مرحله اجرا میگذارم؛ افرادی را که تهیه کردهام کسانی هستند که در طول سی و چند سال سلطنت شاه، به مردم خیانت نکردهاند.
[در مصاحبه با آیت الله شیرازی و شریعتمداری، آیت الله شیرازی فرمودند که نظرات سیاسیشان با شما یکی است اما آیت الله شریعتمداری بارها گفتهاند که قانون اساسی را میخواهند و سلطنت شاه در قانون اساسی است. پس ایشان طرفدار رژیم سلطنتی هستند. علت این تناقض چیست؟]
- من جمهوری اسلامی را به آرای عمومی میگذارم.
[چطور شد که حکومت عراق شما را اخراج کرد؟]
- عراق زیر فشار ایران میخواست از فعالیتهای سیاسی و الهی من جلوگیری نماید و من که برایم مکان مطرح نبود، برای اینکه بتوانم به کشورم خدمت کنم، آنجا را میبایست ترک میگفتم.
[با وجود بعضی قوانین اسلام مثل بهره و ... وضع بانکها- چه ملی و چه خارجی- چه میشود؟ در جمهوری اسلامی بانک چطور میتواند کار کند؟]
- بهره حرام است. باید نظام دیگری درست بشود.
[من دیدهام که وضع کشاورزی در پانزده سال اخیر کاملًا مختل شده؛ آیا امکان دارد که دو مرتبه عمران بشود؟]
- باید کارشناسهای ایران و مردم ایران راجع به این موضوع بسیار کوشش کنند، که این خرابیها رفع شود؛ و البته مدت طولانی میخواهد. بازسازی کشاورزی امری ضروری است که به این زودیها تحقق پیدا نمیکند.
[امکان دارد؟]
- هر چیزی با کوشش امکان دارد.
[گرفتن قانون اساسی- هفتاد سال پیش- برای ملت ایران یک پیروزی شناخته شده، با وجود اینکه هیچ وقت عمل نشده است. آیا امکان دارد همان قانون اساسی اصلاح بشود یا یک قانون اساسی جدید باید تدوین بشود؟]
- قانون اساسی باید مطالعه بشود. بعضی از چیزهایش که مخالف با اسلام است باید کنار گذاشته شود. البته این باید برای زندگی فعلی مناسب باشد. اصولًا قانون جدیدی را باید تدوین کنیم.
[قوانین دیگر هم که در این پنجاه سال اجرا شده ممکن است بعضیهایش خوب باشد و بعضیهایش هم نه؟]
- اگر مخالف با اسلام نباشد تجدید نظر میشود و بعد تایید، و اگر هم مخالف اسلام باشد کنار گذاشته میشود؛ و این در صورتی است که قانون اساسی جدیدی ارائه ندهیم؛ ولی اکنون مشغول تهیه قانون اساسی جدیدی هستیم.
پاریس، نوفل لوشاتو
عدم شناخت غرب از حکومت اسلامی- سیاستهای آینده انقلاب
جلد ۵ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۳۹۸ تا صفحه ۴۰۰
توضیح تاریخی
- در پی سقوط دولت نظامی " غلامرضا ازهاری" محمدرضا شاه پهلوی از بین چند نفر، شاپور بختیار را در 7دی ماه 1357 مامور تشکیل کابینه کرد؛ و در 16دی 1357 کابینه شاپور بختیار تشکیل شد. ر.ک. سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی www.irdc.ir
- او در مجلس گفت که روی کار آمدن وی نتیجه انقلاب مردم است و خواست که به دولت او فرصت دهند. ر.ک. دایرهالمعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلینیا، نشر سایان، صفحه 228.
- امام روز 17 دی ماه طی سخنرانی در محوطه اقامتگاه نوفل لوشاتو خطاب به ایرانیانی که اجتماع کرده بودند، مواضع خود را درباره دولت بختیار با صراحت اعلام نمودند. آیت الله سید محمود طالقانی نیز در مصاحبه ای نخست وزیری بختیار را بی نتیجه و موجب عصیان بیشتر مردم دانست. جبهه ملی ایران طی اطلاعیه ای به تاریخ شنبه نهم دی بختیار را به علت قبول نخست وزیری تقبیح و از عضویت در جبهه ملی اخراج کرد؛ نهضت آزادی نیز طی بیانیه ای به تاریخ 24 دی 1357 مخالفت خود را با دولت بختیار اعلام داشت. ر.ک. بیست و پنج سال در ایران چه گذشت؟ (از بازرگان تا خاتمی)، داود علی بابائی، انتشارات امید فردا، جلد اول، صفحه 108
امام خمینی (ره)؛ 18 دی 1357