یادداشت
درسی که مرد سال به آمریکا آموخت
روزی که امام، مرد سال مجله تایم شد

درسی که مرد سال به آمریکا آموخت


«مجله آمریکایی تایم، حضرت آیت‌الله روح‌الله خمینی، رهبر انقلاب ایران را به عنوان مرد سال 1979 معرفی کرد. تایم که در پایان هر سال میلادی یک «مرد سال» معرفی می‌کند نوشته است امام خمینی که عظیم‌ترین تحول را پدید آورده است، به عنوان مرد سال معرفی شده است. همین مجله ضمن سرمقاله خود تحت عنوان «نامه‌ای از ناشر» نوشته است: آیت‌الله خمینی درس حیاتی و مفیدی برای سال‌های [دهه] 1980 به آمریکا آموخته است.» «1» این گزارشی بود که یونایتدپرس درباره مرد سال 1979 از نیویورک مخابره کرد و روزنامه اطلاعات در دهم دی‌ماه 1358 منعکس نمود.

 

 

نخستین ایده انتخاب «شخصیت سال» از سوی مجله آمریکایی تایم به سال 1927 میلادی مقارن 1306 شمسی بازمی‌گردد، زمانی که مدیران مجله تایم تصمیم گرفتند خبرسازترین چهره سال را برگزینند و در ابتدای سال به تحلیل او بپردازند. در اولین سال اجرا شدن این ایده، چارلز لیندبرگ، خلبان مشهور آمریکایی انتخاب شد. او در آن سال توانسته بود برای نخستین بار پرواز یکسره هوایی بر فراز اقیانوس اطلس داشته باشد و رکورد جدیدی را به نام خود به ثبت رسانده بود. در سال‌های بعد اما سیاست رنگ و بوی اصلی شخصیت سال تایم بود و در سال‌های بعد، نام این سنت به «مرد سال» تغییر یافت.

 

 

در سال 1951 میلادی مقارن 1330 شمسی برای نخستین بار نام یک ایرانی به عنوان مرد سال نشریه تایم روی جلد آن به ثبت رسید و تیتر «او چرخ‌های هرج و مرج را روغن‌کاری [نفت‌کاری] کرد» برایش برگزیده شد. دکتر محمد مصدق به نخست‌وزیری ایران منصوب شده بود و پیگیر ملی شدن صنعت نفت ایران بود. پس از او اما بیست و هشت سال طول کشید تا یک ایرانی، مرد سال تایم شود. این بار، نه یک شخصیت ملی سرنگون‌شده، بلکه یک رهبر دینی سیاسی بود که روی جلد نشریه نشسته بود و با لحن قاطع و استوارش ابرقدرت‌ها را تحقیر می‌کرد.

امام خمینی، به عنوان رهبر انقلاب اسلامی ایران، توانسته بود رژیم سلطنتی با پشتیبانی تمام‌قد جهان غرب را سرنگون کند و با حمایت از دانشجویان تسخیرکننده لانه جاسوسی، بزرگ‌ترین ابرقدرت وقت را به سخره بگیرد. اکنون، دی‌ماه 1358، آمریکایی‌ها با ایرانی طرف هستند که نه‌تنها هیچ وابستگی و تمایلی به قدرت فریبنده‌شان ندارد، بلکه از آنها شدیداً متنفر است و توانسته بدون دست‌درازی به او روی پای خود بایستد. ایرانی که اگرچه شاه و اموال بلوکه‌شده‌اش را از آمریکا طلب دارد، ولی در عوض پنجاه و دو گروگان آمریکایی در اختیار گرفته که اریکه ریاست جمهوری کارتر به آنها بستگی دارد. از همین رو بود که مسئولان نشریه تایم پرتره‌ای به ظاهر خشن و خشمگین از امام منتشر کردند.

 

 

همین زاویه نگاه ژورنالیست‌های آمریکایی را می‌توان در سوالات نشریه مرد سال تایم از امام خمینی به وضوح دید. در مصاحبه‌ای که تایم برای ویژه‌نامه خود از امام خمینی گرفته، اقدامات شاه و مسئله گروگان‌گیری دو محور اصلی سوالات است. خبرنگار تایم در ابتدا می‌پرسد شما شاه را جنایتکار بین‌المللی می‌شناسید، ولی جنایات او را بیان نکرده‌اید. امام در پاسخ فرمودند که جنایات شاه به قدری زیاد است که نمی‌توان آنها را نوشت؛ و سپس به مجموعه‌ای از جنایات محمدرضا پرداختند، از برجای گذاشتن بیش از شصت‌هزار کشته و صدهزار معلول تنها در دو سال آخر سلطنت تا وابستگی اقتصادی و صنعتی و نابودی کشاورزی و منابع طبیعی. «2»

خبرنگار آمریکایی تایم سپس دغدغه دیگرش درباره گروگان‌ها را پیش کشید و به این مسئله اشاره کرد که تمام حکومت‌های دنیا گرفتن گروگان‌ها را محکوم کرده‏اند. آیا این اتفاق، شکی در ذهن شما در مورد موقعیت خودتان به وجود نیاورده است؟ مرد سال در پاسخ فرمودند: «محکوم کردن حکومت‌ها مسئله‏ای نیست که از روی میل خودشان باشد. بلکه آنان اکثراً تحت نفوذ ابرقدرت‌ها هستند. ما می‏‌خواهیم به دنیا ثابت کنیم که ابرقدرت‌ها را می‌‏توان با نیروی ایمان شکست داد و پیروزی را به دست آورد. ما با تمام قدرت در مقابل آمریکا می‌‏ایستیم و از هیچ نیرویی ترس نداریم.» خبرنگار مسئله جاسوسی در سفارت آمریکا را زیر سوال برد ولی امام در پاسخ توضیحاتی از سیاست جاسوسی و براندازی سفارت آمریکا در ایران پرده برداشتند و توضیحاتی ارائه دادند. «3»

مسئله دیگر که مورد گفتگو قرار گرفت، تحویل دادن شاه به ایران بود. خبرنگار تایم اظهار داشت که جیمی کارتر، رئیس جمهور آمریکا، حتی اگر بخواهد هم قانوناً نمی‏‌تواند شاه را به ایران یا کشور سومی تحویل دهد. آیا انتظار دارید که کارتر اصول اساسی کشورش را زیر پا بگذارد و کار غیرقانونی انجام دهد؟! امام در واکنش جالبی به این پرسش، قانون استعماری آمریکا را به چالش کشیدند: «آیا آمریکا و رئیس جمهور آمریکا قانوناً می‏‌توانست ایران را زیر رگبار تانک و توپ و مسلسل قرار دهد، ولی شاه را نمی‏‌تواند «قانوناً» پس دهد؟! این چه قانونی است که آمریکا سال‌ها در جهان می‏‌تواند مردم را استعمار و استثمار کند ولی یک نفر را که عامل کشتارهای وسیع مردم ایران است نمی‌‏تواند «قانوناً» پس دهد. آیا این را می‌‏شود «قانون» نامید؟» خبرنگار تایم گفت که شما باید این حقیقت را بپذیرید که آمریکا، شاه را تحویل نخواهد داد و اگر هنوز این مسئله را نپذیرفته باشید، معلوم است آمریکا را درک نکرده‌اید. امام خمینی اما فرمودند که ما آمریکا را خوب درک کرده‌ایم و برای همین است که فهمیده‌ایم می‌توانیم روبروی او بایستیم و از حیثیتمان دفاع کنیم. «4» خبرنگار مجله تایم نتوانست در مصاحبه‌اش با مرد سال، کوچکترین کرنش و اضطرابی نسبت به ابرقدرتی به نام آمریکا ببیند. او شاید با خود به این می‌اندیشید که باید آیت‌الله سیدروح‌الله خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران، را مرد قرن بنامد...

«۱» روزنامه اطلاعات، ۱۰/۱۰/۱۳۵۸، ص۱۲
«۲» صحیفه امام، ج ‏۱۱، ص ۱۵۵
«۳» همان، ص ۱۵۶
«۴» همان، صص ۱۵۷-۱۵۹



درسی که مرد سال به آمریکا آموخت؛ 09 دی 1396

دیدگاه ها

نظر دهید

اولین دیدگاه را به نام خود ثبت کنید: