پس از تصمیم گیری برای سهمیه بندی بنزین و گران کردن این حامل انرژی با رای و نظر سران قوا، رهبر معظم انقلاب نیز در جلسه درس خارج از فقه بیان داشتند که از این طرح حمایت می کنند.
رهبر انقلاب با اشاره به خاطره ای از امام(ره) درباره حمایت ایشان از دولتهای زمانشان بیان داشتند:
«ببینید در طول یازده سال زندگی مبارک امام در دوران انقلاب، چند دولت سر کار آمد؟ امام از همهی دولتها حمایت کردند. از «دولت موقت» حمایت کردند. بعد، دولت شهید رجایی آمد؛ بازهم امام حمایت کردند. قبل از آنکه دولت شهید رجایی تنظیم شود، حکومت بنی صدری بود و بعد از او، دولتی که زمان ما بود. در تمام دورهها، امام، رضوان اللّه علیه، از کسی که مسئول و رئیس دولت بود، حمایت کردند. هر دولتی که سر کار بود و هر نخستوزیری که سر کار بود، امام بدون هیچ تفاوتی حمایت کردند. البته گاهی هم به دولتها اعتراض داشتند. در زمان خود ما، گاهی به دولت اعتراض داشتند که یا به وسیلهی بنده به آن تذکر میدادند و یا خودشان مستقیماً اعتراضشان را به آن، منعکس میکردند.
ایشان در عین تذکر دادن، از دولت حمایت میکردند؛ یعنی عیوبی را که به نظرشان میآمد، به طور خصوصی و محرمانه تذکر میدادند، اما در ملا عام و در برابر افکار عمومی، از هر دولتی که بر سر کار بود، پشتیبانی میکردند. من یکوقت در دوران ریاست جمهوری، خدمت امام رفتم؛ اسم فردی را به زبان آوردم و گفتم میخواهم چنین کسی را به عنوان نخستوزیر معرفی کنم. ایشان فرمودند: "هرکس را که شما معرفی کردید و از مجلس رای اعتماد گرفت، من او را حمایت میکنم." در دیدگاه امام، بین زید و عمرو، فرقی نبود. ممکن است ایشان بعضی از نخستوزیران یا روسای جمهور را شخصاً مورد علاقهی خاصی قرار داده باشند؛ اما حمایت امام، مربوط به علاقهی ایشان نبود. میفرمودند: "این شخص، مسئول امور کشور است و بار سنگینی به دوش کشیده و جلو میبرد. ما باید از او حمایت کنیم.» «1»
امام خمینی(ره) و مساله دولت موقت
امام خمینی(ره) در مواجه با مساله دولت موقت ـ از زمان تعیین مرحوم مهندس بازرگان به عنوان اولین نخستوزیر ایران تا پذیرش استعفای وی ـ رویهای را در پیش گرفتند که از بسیاری جهات میتواند مورد سرمشق آیندگان قرار گیرد.
امام خمینی(ره) زمانی که تصمیم به تشکیل دولت موقت گرفتند، مرحوم مهندس بازرگان را عطف به رای اعضای شورای انقلاب و مشورت با افراد خبره و معتمد کشور برگزیدند و با وجود اینکه ایشان در بسیاری از موارد با دیدگاههای مرحوم بازرگان موافق نبودند، خود را به نظر مشورتی خبرگان و کارشناسان وقت متعهد میدانستند. این موضوع، یعنی احترام به نظر کارشناسان و مشاوران امین، اصلی است که به کرّات در سیره عملی امام خمینی(ره) در اداره و پیشبرد امور جامعه و انقلاب قابل مشاهده میباشد.
امام خمینی(ره) از زمان صدور حکم نخستوزیری مرحوم بازرگان تا زمان پذیرش استعفای وی، با وجود اختلافات اصولی که با برخی دیدگاهها و سیاستهای آن دولت داشتند، هرگز در حمایت از آن فروگذار نکردند و به مناسبتهای مختلف از کلیه اقشار و گروه های جامعه میخواستند که به تایید و حمایت از دولت موقت بپردازند. به عبارت دیگر، ایشان هرگز دیدگاه ها و نقطهنظرات شخصی خویش نسبت به مرحوم بازرگان و دولت وی را، مبنایی برای چگونگی برخورد و موضعگیری نسبت به آن قرار ندادند. این رویه در حمایتهای امام نسبت به ریاست جمهوری بنیصدر، دولت شهید رجایی و نیز دولت مهندس موسوی نیز تداوم یافت.
امام مخالف ریاست جمهوری بنی صدر بودند
تکروی ها و تصمیمات بنی صدر بخصوص در روزهای آغازین جنگ را اگر خیانت ندانیم، قطعا می توانیم بی کفایتی بنامیم. بی کفایتی های رییس جمهور در حوزه دفاعی چنان اوج گرفت که امام، عنوان فرماندهی کل را که به درخواست بنی صدر به وی تفویض کرده بود، از وی سلب کرد.
هیچکس تا زمانی که بعدها خود امام در نامه خود به منتظری اعلام کرد که به بنی صدر رای نداده است، از رای و نظر ایشان در دور اول انتخابات خبر نداشت. با توجه نفوذ معنوی فوق العاده امام در ذهن و جان مردم، بیراه نیست که بگوییم اگر ملت کوچکترین نشانه ای از رای امام در دست داشت، قطعا کسی دیگر را انتخاب می کرد و بنی صدر رای نمی آورد. اما بنیانگذار نظام، مسلک دیگری داشتند.
شورای عالی پشتیبانی جنگ
سال 1365 و در بحبوحه جنگ ایران و عراق، امام خمینی (ره) دستور تاسیس شورای عالی پشتیبانی جنگ را برای تنظیم روابط قوای سهگانه و هماهنگی و رسیدگی به وضعیت پشتیبانی جبههها و تامین و تدارک نیروها صادر کرد و به همگان دستور داده شد تا از این شورا حمایت کنند.
با تشکیل «شورایعالی پشتیبانی جنگ» ریاست آن برعهده رئیسجمهور آیتالله خامنهای گذاشته شد و اعضای آن توسط امام خمینی تعیین شدند. امام در دستوری که داده بودند تاکید داشتند: «واضح است و کرارا گفته شده است که این جنگ تحمیلی در راس امور واقع است؛ و لازم است به همت همه اقشار کشور هر چه سریعتر با عنایات حق تعالی پیروزی به دست آید. بنابراین، آنچه که شورایعالی پشتیبانی جنگ و متخصصان امور جنگی ضرورت تشخیص دادهاند، باید عمل شود و کوتاهی نگردد.»«2»
اعضای این شورا علاوه بر سران سه قوه و نخست وزیر، آیتالله جنتی دبیر شورایعالی تبلیغات، محسن رضایی فرمانده کل سپاه، وزیر کشور، وزیر جهاد سازندگی، وزیر سپاه، وزیر دفاع، معاونت دفاعی نخستوزیر، رئیس ستاد مرکزی سپاه، نماینده امامجمعهی تهران، سرپرست ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع، نمایندهی آیتالله منتظری در ستاد جذب و هدایت کمکهای مردمی، رئیس کمیسیون دفاع مجلس، عضو شورایعالی قضایی به نمایندگی از طرف شورا و مدیر صدا و سیما بودند.
ابلاغیهها و مصوبات شورایعالی پشتیبانی جنگ حکم قانون را داشت و با توجه به اهمیت مصوبات شورایعالی پشتیبانی جنگ، ارکان تحت امر و نیروهای مسلح باید گزارش اقدامات انجامشده در مورد مصوبات شورایعالی را به شورا ارسال میکردند. وزیر صنایع سنگین وقت گفته است: "همه فرماندهان جنگ در این شورا حضور مییافتند؛ نیازهایشان را مطرح میکردند و وقتی این شورا تصمیم میگرفت، حکم مصوبه مجلس را داشت."
در نیمه دوم سال 66 و حدود 6 ماه پس از تشکیل شورای پشتیبانی جنگ، همان موقع مسئولان نظامی کشور برای تامین نیرو و مایحتاج لازم آفندی و پدافندی کشور احساس نیاز به مشارکت بیشتری کردند و در نامهای به امام خواستار صدور فرمان ایشان برای تدارکات بیشتر در جبههها شدند. در نامه این شورا به امام خمینی آمده بود: «شورایعالی پشتیبانی با غور و بررسی کامل طی جلسات متعدد و پس از تشکیل سمیناری مرکب از جمع کثیری از علماء اعلام و ائمه جمعه و مسئولین دولتی و نهادهای انقلابی و با توجه به آمادگی مشتاقانه مردم برای شرکت در دفاع مقدس به این نتیجه رسیده است که برای تهیه عِده و عُدههای لازم جهت یک سلسله عملیات متوالی و موثر در سراسر خطوط تماس و تدارک تجهیزات ضروری برای این مقطع حساس، لازم است از امکانات کشور بیش از گذشته استفاده شود. مستدعی است اوامر و ارشادات عالی را ابلاغ فرمایید.»
امام خمینی نیز در جواب تاکید کردند: «آنچه که شورایعالی پشتیبانی جنگ و متخصصان امور جنگی ضرورت تشخیص دادهاند باید عمل شود و کوتاهی نگردد. در این فرصت از تمام اقشار ملت مخصوصاً علمای اعلام و ائمه جمعه و جماعات و خطبای محترم لازم است تشکر کنم که با صرف جان و عزیزان و مال خود در راه مقاصد اسلام به طور شایسته عمل به وظیفه الهی نمودند و از ملت عظیم که با راهپیماییهای اخیر پشت جنایتکاران پلید خصوصاً امریکا را لرزاند، با تمام وجود قدردانی بنمایم.»«3»
حتی آیتالله خامنهای به عنوان رئیسجمهور در نامهای به امام خمینی در اینباره کسب نظر میکنند که حضرت امام بدین شرح پاسخ میدهند:
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مد ظله العالی
با اهدای سلام و تحیت و تقدیم احترام، همان گونه که خاطر عالی مستحضر است، شورای عالی پشتیبانی جنگ برای به کارگیری هر چه بهتر امکانات در خدمت جنگ و اقدامات موثر در بسیج نیروها و امکانات به جبهه تشکیل گردیده و حضرت عالی اجازه فرمودید که مصوباتی به نفع جنگ وضع کند حتی در مواردی که با قانون منطبق نباشد و این مصوبات تا پایان جنگ برای دستگاههای مختلف لازم الاجرا است.
گرچه در پاسخ مبارک آن حضرت به نامه شورای عالی اذن شفاهی قبلی مجدداً مورد تایید قرار گرفت لکن به لحاظ حفظ مبنای قانونی مصوبات خواهشمند است در صورت مصلحت نظر مبارک را در این زمینه مرقوم فرمایید.
سید علی خامنهای
رئیس شورای عالی پشتیبانی جنگ
امام نیز در پاسخ فرمودند:
بسمه تعالی
مصوبات شورای عالی پشتیبانی جنگ تا پایان جنگ لازم الاجرا میباشد.«4»
هیئت حل اختلاف قوا
در پی افزایش اختلافات بنیصدر با شهید بهشتی، نخستوزیر و دیگر مسئولان نظام در دوران جنگ تحمیلی، امام خمینی (ره) دستور به تشکیل هیئت حل اختلاف داد.
امام خمینی (ره) برای حفظ نظام و رفع تنشها حکم کردند که بنیصدر، بهشتی، هاشمیرفسنجانی و رجایی حق سخنرانی در مراسم عمومی ندارند و برای حل اختلاف، هر یک از این افراد نمایندهای را معرفی کنند تا هیئتی تشکیل شود که بر اعمال آنان نظارت کند. ایشان همچنین آیتالله مهدویکنی را به عنوان نماینده خود در این هیات منصوب کردند.
امام در پیام انتصاب آیتالله مهدویکنی عنوان فرمودند: «جنابعالی را به نمایندگی خویش تعیین نمودم تا با نمایندهای که جناب آقای بنیصدر و نماینده دیگری که جناب حجت الاسلام آقای بهشتی و جناب حجت الاسلام آقای هاشمی رفسنجانی و جناب آقای رجایی تعیین می نمایند، موارد تخلفات از حقوق قانونی هر یک را رسیدگی بنمایید. و نیز در زمان جنگ که زمانی استثنایی است به اقوال و اعمال هر کس که موجب اختلاف و تشنج در کشور میشود رسیدگی بنمایید و نیز در همین زمینه مطبوعات و رسانههای گروهی را مورد بررسی قرار دهید تا هر کس و هر چه به حسب رای اکثریت متخلف و تخلف به شمار آمد در مرتبه اول به آنان تذکر دهید تا در اصلاح خود بکوشند و در مرحله بعد به وسیله رسانههای گروهی به مردم شریف کشور معرفی و در تمام موارد فوق به دادستان کل کشور گزارش دهید.
و دادستان کل کشور شرعاً موظف است تا با بی طرفی کامل پس از طی کردن مراحل قانونی موافق موازین شرعی و قانونی با آنان عمل نمایند، انتظار می رود که آنچه را که بر عهده آقایان گذاشته شده است که یک تکلیف شرعی است قاطعانه و بدون غمض عین عمل نمایند. لازم به تذکر است که برای اتحاد بیشتر بین نمایندگان هیچ کدام از سه نماینده در خارج از جلسه حق بازگو کردن نظر خود و اظهار مخالفت با رای اکثریت را که موجب تضعیف هیئت گردد، نداشته و در صورت تخلف که موجب جنجال است دادستان کل کشور با خود نماینده متخلف چون سایرین عمل خواهد نمود.»«5»
پس از سخنرانی بنی صدر در جمع پرسنل نیروی هوایی شیراز و دو مصاحبه جنجالی مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی وی هیئت حل اختلاف تشکیل جلسه داد و بنیصدر را به عنوان کسی که از بیانیه 10 مادهای امام خمینی (ره) و قانون اساسی تخلف کرده معرفی کرد.
در بخشی از بیانیه هیئت حل اختلاف آمد: «... متاسفانه رئیس جمهور جناب آقای بنیصدر در سخنرانی خود برای پرسنل پایگاه هوایی شیراز و همچنین در دو مصاحبه اخیر... برخورد منطقی و اصولی نداشته و از بیانیه 10 مادهای تخلف نمودهاند و از قانون اساسی نیز تخلف داشتهاند که امضا نکردن مصوبه مجلس در مورد سرپرستی وزارتخانههای بیسرپرست دلیل آن است."»
خطمشی کلی امام، حفظ و تقویت نهادهای رسمی و کارگزاران کشور بود؛ حتی اگر خود شخصاً با این افراد و دولت موافق نبودند. این رویه حتی در باب دولتهای مهندس بازرگان و دولت بنیصدر نیز هویدا بود. در رابطه با دولت موسوی نیز همواره منتقدین را به رعایت انصاف در موضعگیری نسبت به دولت موسوی فرامیخواندند و در سال 1367 نیز پس از اوجگیری مخالفتها علیه دولت موسوی، طی نامهای بر این حمایت تاکید کردند. به هرترتیب مشی رهبری معظم انقلاب نیر به مانند امام حمایت از دولت ها و ساختارهای قانونی بوده و بر این مسئله تاکید دارند.