یادداشت

فصل مدارا | مروری بر مشی حضرت امام(ره) در مواجهه با بنی‌صدر، پس از غائله 14 اسفند 1359

بنی‌صدر که در اولین انتخابات ریاست جمهوری پس از انقلاب در بهمن 1358، توانست رای اکثریت را به دست بیاورد؛ از همان روزهای نخست مسئولیتش، با جهت‌گیری نسبت به نیروهای انقلابی، عمل می‌کرد. اوج این اختلافات در بحث تعیین نخست وزیر بروز پیدا کرد. در ادامه همین روند روز 14 اسفند 1359 اتفاق تلخی در تاریخ انقلاب رقم خورد.


دفتر رئیس جمهور در اطلاعیه‌ای اعلام کرد سال‌روز وفات دکتر مصدق در پنج‌شنبه 14 اسفند 1359 از ساعت 15 در محل دانشگاه تهران برگزار می‌شود. بنی‌صدر، رئیس جمهور و فرمانده کل قوا با مردم سخن خواهد گفت. در حالی که امام (ره) صبح آن روز طی بیانات مشروحی درباره جریانی که می‌خواهد روحانیت را از انقلاب اسلامی کنار بگذارد، هشدارهای لازم را داده بودند، بنی‌صدر با ایراد سخنانی تحریک‌آمیز، در میان جمعیت حاضر در دانشگاه - که از قبل اعلام آمادگی جهت حضور کرده بودند، نظیر جبهه ملی، لیبرال‌ها، مجاهدین خلق، رنجبران، پیشگاه، اتحادیه کمونیست‌ها و گارد رسمی بنی‌صدر- باعث بروز درگیری‌های گسترده در دانشگاه و خیابان‌های اطراف شد. او در خلال صحبت‌هایش که با شعارهای موافقان و مخالفانش همراه بود، با تهدید مخالفانش گفت: "اگر پلیس از دستگیری اخلال‌گران عاجز است، از شما مردم این کار را خواهم خواست" و اندک زمانی پس از آن از موافقانش خواست که این کار را عملی کنند. این کار باعث تشنج و درگیری‌های بسیار شد. ر.ک. تاریخ انقلاب اسلامی، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، جلد سوم صفحه 120.


این اتفاق تلخ که با نگرانی مراجع قم و نامه‌نگاری به امام (ره) نیز همراه بود، پایان ماجرا نبود. بنی‌صدر 17 اسفندماه، در نامه‌ای خطاب به امام (ره) نوشت: "امروز دیگر همه می‌دانند که سازمان چماق‌داران را این آقایان می‌گردانند و با صراحت نیز تهدید می‌کنند. دایره تهدید دوربرد اینک نزدیک می‌شود و به نزدیک‌ترین کسان شما رسیده‌است ... تصمیم با شماست ... اگر در این اوضاع مصلحت است که این‌جانب بمانم، باید ترتیبی معین بفرمایید که هر روز یک بازی در نیاورند." وی در 20 اسفندماه در نامه‌ای دیگر اینگونه می‌نگارد: " لااقل یک بار هم شده در قول این آقایان شک کنید... چند بار عرض کرده‌ام، عیب شما این است که نه اعتماد می‌کنید و نه تحقیق ... مرا حیف می‌آید که رهبر انقلاب پوشش گروهی قرار گیرد، شما آن‌ها را نمی‌شناسید." ر.ک. تاریخ انقلاب اسلامی، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، جلد سوم صفحه 135.
تدبیر امام (ره) برای پایان دادن به این غائله، پیامی ده ماده‌ای و تعیین هیاتی برای حل اختلافات موجود است. مدارای امام خمینی (ره) با منتخب ملت باعث تکدّر خاطر برخی از نیروهای انقلابی هم می‌گردد. 22 اسفندماه آیت‌الله بهشتی در نامه‌ای به امام ره اختلاف موجود را ناشی از اختلاف در بینش معرفی کرد، بینشی معتقد و ملتزم به فقاهت و اجتهاد و بینشی بینابین وحی و ارزش‌های بیگانه. دکتر بهشتی در پایان نامه اینگونه می‌نویسد: "اگر اداره جمهوری اسلامی به وسیله صاحبان بینش دوم را در این مقطع اصلح می‌دانید، ما به همان کارهای طلبگی خویش بپردازیم و بیش از این شاهد تلف شدن نیروها در جریان این دوگانگی فرساینده نباشیم." وی در این نامه از پناه دادن رئیس جمهور به مخالفان حاکمیت اسلام گله کرده و از تلاش‌های بنی‌صدر برای حذف مساله رهبری فقیه در آینده خبر داده است. ر.ک. تاریخ انقلاب اسلامی، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، جلد سوم صفحه 141.


بنی‌صدر که مخالفانش را عده‌ای تندرو می‌دانست، با آغاز بررسی قضایی پرونده 14 اسفند به دستور امام (ره) در اطلاعیه و نامه‌های خود دادستانی را به عدم رعایت بی‌طرفی متهم و مسبب حوادث را چماق‌داران توصیف می‌کرد. وی در نامه به دادستانی می‌نویسد: "اگر چماق‌داران نمی آمدند، هیچ‌کس، هیچ‌کار نمی‌کرد. هیچ‌کس هم نمی‌پذیرد که رئیس جمهور، فرمانده کل قوا، مسول امنیت کشور باید دست روی دست می‌گذاشت و ابتکار عمل را به چماق‌داران وا می‌گذاشت." ر.ک. تاریخ انقلاب اسلامی، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، جلد سوم صفحه 145.


در این فضای سختی که برای انقلاب نوپای ملت پیش آمده بود، مدارای امام (ره) با رئیس جمهور منتخب مردم، همراه با توصیه‌های اخلاقی بود. یکی از این سخنرانی‌ها، صحبت ایشان در 28 اسفند 1359 در حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایراد شده است و مرور آن، به روشن شدن مشی امام (ره) در برابر این جریان کمک خواهد کرد. برای مشاهده و مطالعه این سخنرانی به همراه جملات و فرازهای طلایی کلیک کنید.



فصل مدارا | مروری بر مشی حضرت امام(ره) در مواجهه با بنی‌صدر، پس از غائله 14 اسفند 1359؛ 15 اسفند 1394

دیدگاه ها

نظر دهید

اولین دیدگاه را به نام خود ثبت کنید: