مصاحبهکننده: خبرنگار انگلیسی خبرگزاری رویتر
سوال: [در تحلیل شما از وضعیت فعلی و تحول آن در ایران، آیا از یک عکس العمل نمیترسید؟]
جواب: آنچه که به طور مختصر میتوان گفت این است که، فشار بیش از حد شاه، مردم را چنان در تنگنا قرار داد که آنان دست به یک قیام همگانی زدند. شاه، استقلال سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی ما را از بین برده است و ایران را در همه ابعاد وابسته به غرب و شرق کرده است. مردم ایران را زیر شکنجه و سیاهچالهای زندان کشته است. از تمام علما و خطبا برای گفتن حقایق جلوگیری کرده است. تمام اینها موجب شده است که مردم مسلمان ایران خواستار یک حکومت اسلامی باشند ... حکومت اسلامیای که بر پایه استقلال و آزادی بنا میشود. و اما راجع به عکس العمل خشن نظامی، مگر اکنون ما گرفتار چنین حکومتی نیستیم؟ آیا خشونتی را بیش از آنچه اکنون ملت ایران بدان گرفتارند در تاریخ دیدهاید؟ و یا سراغ دارید؟ آیا بیش از پنجاه سال نیست که ما با عکس العمل خشن نظامی رو به رو هستیم؟ یک کودتای نظامی هم مانند دولت نظامی نمیتواند مبارزات مردم را متوقف کند. مبارزه، تا برچیده شدن نظام شاهنشاهی و سقوط این دودمان ادامه دارد.
[چرا حضرت آیت الله راه حل میانه را نمیپذیرند؟]
- راه حل میانه یعنی تسلیم [در برابر] رژیم شاه. زیرا بساط سلطنت و همه بنیادهای فشار و اختناق و تمام برنامههایی که اجرایشان ایران را به این روز انداخته است و کار را به بن بست فعلی رژیم کشانده است، پابرجا هستند. بنا براین راه حل میانه، یعنی پیوستن به رژیم شاه، و این نه تنها بن بست را از بین نمیبرد بلکه کامل میکند و ملت کسانی را که به این راه حلها گوش میدهند، نه تنها نفی میکند بلکه خائن میشمارد.
- [آیا نمیترسید پوشش گروههای مارکسیستی باشید؟]
- اصولًا ما گروههایی که دارای پایگاهی در بین مردم باشند، به عنوان گروه و یا گروههای مارکسیستی نمیشناسیم و وجود هم ندارد. چند نفر بچه را بگذارید کنار که آنان نه تنها از جامعه ایران شناختی ندارند، بلکه هنوز بیش از دو- سه کتاب هم مطالعه نکردهاند. میبینید که چگونه شاه، از این عده، در قالب حمله، طرفداری میکند. میبینید که همه از چند بچه چیزی ساختهاند. نهضت ما عمیقاً مذهبی است و نفوذ معنوی آن به حدی است که دنیا از آن وحشت کرده است ... به همان اندازه که شوروی را خائن میدانیم، به همان اندازه امریکا و انگلیس را استثمارگر. چین هم در همین ردیف است. آیا رژیم شاه باعث نشده است و یا نمیشود که ایران به طرف شوروی سوق پیدا کند؟.
[ملاقات آقایان مهندس بازرگان و کریم سنجابی با شما چگونه بوده است؟]
- بارها گفتهام که ملت ایران خواهان برچیده شدن رژیم شاهنشاهی و سقوط دودمان منحوس و خائن پهلوی و برقراری حکومت اسلامی است. هر کس اینجا آمده است، من این موضوع را با او مطرح کردم، این دو آقا هم آمدند و من مطرح کردم آنان پذیرفتند و رفتند. هر کس بر خلاف خواست ملت مسالهای را عنوان کند، خائن به ملت و مملکت است.
[دولتهای عرب و دولتهای غربی از شاه حمایت میکنند. این حمایت چه تاثیری دارد؟ و اگر حمایت سلب بشود چه تاثیری در وضع خواهد داشت؟]
- البته اگر این دولتها دست از حمایت شاه بردارند، رژیم شاه سریعاً سقوط خواهد کرد، ولی این بدان معنی نیست که اگر از شاه حمایت کنند، پیروز نمیشویم. پیروزی ملت ما حتمی است، شاه رفتنی است و باید برود ... چه دولتهای عربی و غربی از او دفاع بکنند یا نکنند. ولی توقع ما از برادران عربمان این بود که آنان آگاهی دینی لا اقل داشته باشند. ملتهای عرب با ما هستند و در زمان پیروزی ما، وضع تمامی آنان تغییر خواهد کرد.
[روابط شما با دولت فرانسه چگونه است؟]
- اخیراً محدودیتها رفع شده است.
فرانسه، نوفل لوشاتو
بررسی اوضاع ایران
جلد ۴ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۵۲۳ تا صفحه ۵۲۴
توضیح تاریخی
- همزمان با تشکیل کابینه ازهاری، سنجابی رهبر جبهه ملی عازم فرانسه شد تا با امام دیدار کند که مهمترین خبر خبرگزاریها شد. قبل از سفر گفته بود که جبهه ملی در چارچوب قانون اساسی و دفاع از مشروطیت مبارزه میکند و راه حل را در اجرای همه اصول قانون اساسی میداند و شاه هم باید به اختیارات قانونیاش قانع باشد. 4آبان امام اعلامیهای دادند که مخالف این نظرات بود. بعد از دیدار اول سنجابی با امام در 5 آبان نیز در مصاحبه شبیه همان حرفها را تکرار کرد. بنا بود دیدار تکرار شود اما مصاحبهها امام را نگران کرده بود از اینرو امام دیدار مجدد را به اظهار نظر صریح سنجابی درباره شاه و سلطنت گره زدند. سنجابی اعلامیهای نوشت و پس از تغییرات اندکِ امام آن را منتشر کرد. ر.ک. دایرهالمعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلینیا، نشر سایان، صفحه 227.
- در ۲۹ مهر ۱۳۵۷ مهندس بازرگان و ناصر میناچی برای ملاقات و مذاکره با امام از تهران عازم پاریس شدند. در این دیدار امام گفتند: شاه باید برود، رژیم شاهنشاهی باید ساقط شود و جمهوری اسلامی باید تحقق یابد و باید بی پرده این مسائل را به مردم گفت تا نهضت منحرف نشود. آقای بازرگان گفت نظام شاهنشاهی سه رکن دارد و ما باید سیاست گام به گام را دنبال کنیم: ۱.شاه سلطنت کند نه حکومت ۲.ارتش و نیروهای نظامی را آگاه کنیم ۳.بعدا در صورت مصلحت آمریکا را محدود کنیم تا نفوذ او از ایران قطع شود. امام فرمودند: اگر شما گفتید شاه باید سلطنت کند و او پذیرفت و مردم سرد شدند، دیگر چه نیرویی مردم را به حرکت در می آورد؟ آن ها پاسخی نداشتند، اما گفتند: مگر ممکن است که با وجود ارتش، شاه را شکست داد! امام گفتند: ارتش از مردم است. خائنین و سران ارتش را باید کنار گذاشت، بقیه از ما هستند. ر.ک. طلوع خورشید: سال شمار زندگانی امام خمینی قدس سره، علی اکبر ذاکری، موسسه بوستان کتاب، ص۵۰۶.
- اوایل حضور امام در پاریس، فیلمبرداران و گزارشگران زیادی در مقابل درب ورودی مقر امام در نوفللوشاتو اجتماع میکردند اما تنها میتوانستند هنگام ورود و خروج امام عکس بگیرند و حق مصاحبه نداشتند. این موضوع تاثیر تبلیغاتی بدی در ذهن جهانیان نسبت به دولت فرانسه به وجود میآورد تا اینکه خبرنگار روزنامه فیگارو اولین مصاحبه جنجالی خود را با امام انتشار داد و این سد شکسته شد. ر.ک. دایرهالمعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلینیا، نشر سایان، صفحه 220.
امام خمینی (ره)؛ 25 آبان 1357