لزوم کم توقعی حجاج در کاروانها

حقیقت حج این است که شما بروید درد مردم را ببینید؛ ببینید فقرا چه جوری هستند، شما هم بشوید آن طور. ببینید مستمندان جهان چطورند، شما هم [به‌] آن رنگ درآیید. اگر مردم توقع داشته باشند که حالا که ما حج می‌رویم باید برای ما همچو رفاه حاصل بشود که در منازلمان هم نیست، این حج نمی‌تواند باشد. آن حجی که خدای تبارک و تعالی بر اشخاص واجب فرموده است این است که بروید آنجا زندگانی مردم را ببینید. آن وقت که ما رفتیم، زندگانی آن وقت حجازیها را یک مقداری دیدیم- که حالا حجاج نمی‌توانند ببینند- آن وقت که ما با اتومبیل بین مکه و مدینه می‌رفتیم، هر جا اتومبیل می‌ایستاد، هر جا در این بیابانهای لم یَزْرَع طولانی، هر جا اتومبیل می‌ایستاد، از زیر این بته‌ها و اینها می‌آمدند بیرون بچه‌هایی که هیچ لباس نداشتند، زنهایی که لباسشان فقط ساتر بود، مردهایی که وضعشان را انسان نمی‌تواند بیان بکند، می‌آمدند و از مردم گدایی می‌کردند. باید اینها را انسان ببیند و بعد توقع بکند به اینکه نخیر، ما باید حالا که حج می‌رویم و با کاروان می‌رویم و- نمی‌دانم- چی می‌رویم، حالا باید در آنجا همه چیز برای ما مهیا باشد. خیر، یک قدری باید توجه به این مسائل بکنند. آقایان روحانیون، مردم را توجه بدهند به این مسائل که توقعات آنها در سطح بالا نباشد.

" />