مطلب مرتبط

سخنرانى در جمع اقشار مختلف مردم (اعلام ارتداد مخالفين احكام ضرورى اسلام)منافقانه عمل کردن گروهکهادعوت جبهه ملی به قیام در مقابل قرآن‌ما دیدیم که بر ضد ملت اینها [جبهه ملی] قیام کردندمقابله جبهه ملی با اسلامراهپیمایی در مقابل اسلام! این را چه جور تعبیر کنیم؟در مقابل این اعلامیه «جبهه ملی» ، تکلیف دیگر ندارید شما؟ متاسفم که غیب نمیدانمبا این مسلمانهای نمازخوان ما چه بکنیم؟ماجرای هییت سه نفره برای حل اختلافات بین آقای بنی صدر و آقایان خامنه ای ، بهشتی و هاشمیائتلاف کردید که مجلس شورای اسلامی را کنار بگذارید؟توصیه به نهضت آزادی در جدا شدن از معاندین‌او [مصدق] هم مُسلِم نبودجمهوری اسلامی معنایش این است که حکومت، حکومت اسلامی باشد، و قوانین، قوانین اسلامیهر قانونی که بر خلاف اسلام است قانون‌ نیستحتماً باید در آغوش امریکا باشیم تا بتوانیم زندگی کنیم!اینها علم دارند، لکن عقلشان به اندازه علم نیست[نقص ها را] درست کنید، حرف نباشد، شعار نباشدشما بیایید همین قضیه را محکوم کنیدبروند در تلویزیون، توبه کنند«جبهه ملی» از امروز محکوم به ارتداد استبیایید توبه کنید، توبه همه‌تان قبول استبا هم برادر بشوید و این مملکت را به پیش ببریدشما با اسم ملت دارید به ضد ملت عمل می‌کنیداهانت روزنامه های«جبهه ملی» به علمای اسلامان شاء الله همه به آغوش اسلام برگردندسخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم (اعلام ارتداد مخالفین احکام ضروری اسلام)قصاص، قانون واضح اسلامقصاص، قانون واضح اسلامقصاص، قانون واضح اسلام
شناسه مطلب صحیفه
نمایش نسخه چاپی

سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم (اعلام ارتداد مخالفین احکام ضروری اسلام)

تهران، حسینیّه جماران
اخطار شدید به مخالفان لایحه قصاص و اعلام ارتداد مخالفین احکام ضروری اسلام
اقشار مختلف مردم، روحانیون مازندران، روحانیون اهل سنت، اهالی مشهد، کارکنان شرکت واحد.
جلد ۱۴ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۴۴۸ تا صفحه ۴۶۵

توضیح تاریخی

  •  تعدادی از جامعه روحانیت مبارز با این که انحراف رئیس جمهور مشخص شده بود نمی‌خواستند از حرف‌شان در حمایت از بنی‌صدر برگردند و انتخاب بین آیت‌الله بهشتی و بنی‌صدر را انتخاب بین بد و بدتر می‌دانستند. گویا امام هنوز به بازگشت بنی‌صدر از اشتباهاتش امیدوار است. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 319.
  •  جبهه ملی هم با بنی‌صدر و سازمان مجاهدین ائتلاف کرده بود و مسئولیت گوشه‌ای از شلوغی‌ها را به عهده داشت و بیانیه داده بود تا علیه لایحه قصاص راه‌پیمایی کنند. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 319.
  •  مصدق و کاشانی به جان هم افتادند. مصدقی‌ها آیت الله کاشانی را وابسته به انگلیسی‌ها و جیره‌خوار حکومت شاه معرفی می‌کردند و آیت الله و طرفدارانش، مصدق را قدرت‌طلب و به دنبال دیکتاتوری معرفی می‌کردند. مصدق طرح رفراندوم داد تا مجلس را منحل کند. آیت الله کاشانی در اعتراض از ریاست مجلس استعفا داد. کاشانی که از مجلس رفت، سگی را آیت الله معرفی کردند. امام این صحنه‌ی زشت را تا سال‌ها از یاد نبردند. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 52.

بسم الله الرحمن الرحیم‌

منافقانه عمل کردن گروهکها

امروز یک مجمعی است از علمای استان مازندران، و از علمای اهل سنت، و از برادران مشهد، و شرکت واحد، و از قشرهای دیگری که اینجا هستند. چون مجمعی است از برادران اهل سنت و برادران تشیع. مسائلی را باید عرض کنم، یا درد دلهایی را با شما در میان بگذارم. من در طول مدتی که با رژیم منحوس پهلوی مقابله می‌کردم تکلیفم خیلی روشن بود- تشخیص داده بودیم که آن رژیم رژیمی است که بر خلاف مصالح اسلام و مسلمین مشغول کار هست و کشور ما را به سوی امریکا سوق داده است و منافع این کشور را در جیب دو ابرقدرت کرده است، و تتمه‌ای اگر باقی مانده در جیب خود و بستگان خود در بانکهای خارج از کشور ریخته است. آن روز تکلیف ما روشن بود. به عبارت دیگر، تکلیف در مقابل یک جمعیتی که، یا یک رژیمی که، صاف ایستاده بود در مقابل مصالح کشور و مصالح اسلام عمل می‌کرد روشن بود. و ما هیچ باکی از این نداشتیم که ملت را سراسر بر ضد آن رژیم تجهیز کنیم و آنچه که می‌توانیم و در توان داریم در خدمت اسلام عمل کنیم و به نظر می‌آید که عمل کردیم؛ و شما ملت ایران همه با هم دست به هم دادید و با بانگ «الله اکبر» و با «لا اله الّا الله» جمهوری اسلامی را خواستید، و در پناه جمهوری اسلامی استقلال و آزادی را خواستید، و بحمد الله جمهوری اسلامی با رای قاطع ملت تصویب شد؛ و دنبال او هم یک مراحلی به طور معجزه‌آسا تحقق پیدا کرد و یک حکومت مستقر قانونی در این کشور متحقق شد. لکن مع الاسف ما الآن مقابل یک گروهها و گروهکهایی هستیم که نه به طور صریح می‌آیند بگویند که ما اسلام را قبول نداریم و قوانین اسلام را قبول نداریم و جمهوری اسلامی را قبول نداریم. تا باز ما تکلیفمان معلوم باشد و همان طوری که سابق عمل کردیم امروز هم عمل کنیم. و نه آن طور است که اینها سر جای خودشان بنشینند و به قوانین مملکت خاضع بشوند و به اسلام و قوانین اسلام خاضع بشوند. بین دو محظور الآن [هستیم‌]: با اینها معامله محمد رضا باید کرد؟ یا با اینها باز دعوت به صلح و صفا و دعوت به عمل به قوانین؟

دعوت جبهه ملی به قیام در مقابل قرآن‌

من می‌خواهم ببینم که این راهپیمایی که امروز اعلام شده است، اساس این راهپیمایی چه هست. من دو تا اعلامیه از «جبهه ملی»، که دعوت به راهپیمایی کرده است، دیدم. در یکی از این دو اعلامیه، جزء انگیزه‌ای که برای راهپیمایی قرار داده‌اند، لایحه «قصاص» است. یعنی مردم ایران را دعوت کردند که مقابل لایحه قصاص بایستند. در اعلامیه دیگری که منتشر کرده بودند تعبیر این بود که «لایحه غیر انسانی»! ملت مسلمان را دعوت می‌کنند که در مقابل لایحه قصاص راهپیمایی کنند، یعنی چه؟ یعنی در مقابل نص قرآن کریم راهپیمایی کنند! شما را دعوت به قیام و استقامت و راهپیمایی می‌کنند در مقابل قرآن کریم. نص قرآن کریم. ضروری مسلمین، چه برادران اهل سنت و چه برادران شیعی، ضروری این است که این قرآن از خداست و در قرآن هر چه باشد ضروری است که باید پذیرفت. قضیه «قصاص» در جاهایی از قرآن تصریح شده است.
لایحه قصاص همین مسائل قرآن است. در این راهپیمایی که مسلمانها را به اصطلاح خودشان دعوت کرده‌اند، دعوت کرده‌اند که مردم قیام کنند در مقابل قرآن! مردم قیام کنند در مقابل احکام ضروریه اسلام! آنهایی که از بعض جبهه‌ها هستند، تکلیفشان معلوم است. آنها از اول هم، از آن وقتی هم که «جمهوری اسلامی» تاسیس شده است، مسئله‌ اسلام پیش آنها مطرح نبوده است. آنچه مطرح بوده است، اگر راست بگویند، همان ملی گرایی بوده است. و من در این هم شک دارم! برای اینکه افرادی که سر دسته اینها بودند و به ملی گرایی معروف بودند «1» ما دیدیم که بر ضد ملت اینها قیام کردند. الآن هم که در خارج هستند دعوت می‌کنند که بر ضد این ملت، قدرتها فعالیت کنند. و این قدرتهای بزرگ هم همه جور چیزی دارند! ملی هم دارند؛ مذهبی هم دارند؛ معمم هم دارند. من آن چیزی که بسیار مورد تعجبم است این نیست که در اعلامیه «جبهه ملی» برای لایحه «غیر انسانی» [به اصطلاح او] قصاص، یعنی حکم غیر انسانی قرآن!، یعنی حکم غیر انسانی اسلام!، اعلامیه بدهند و مردم را دعوت کنند که ایها الناس بیایید، در مقابل اسلام قیام کنید و استقامت کنید. من از آنها همچو توقعی داشتم و دارم. اما بعضی که اعلامیه دادند و تایید کردند این راهپیمائیها را، آیا خوانده‌اند این اعلامیه‌های «جبهه ملی» را؟ دیده‌اند، که به این راهپیمایی دعوت کرده‌اند؟ و یکی از انگیزه‌های آنها این است که بیایید مقابل قرآن قیام کنید؟ منتها لفظش را نگفتند، و واقعِ صریحش همین است. اگر اینها خواندند این را، غفلت کردند از اینکه این راهپیمایی برای مقابله با اسلام است؛ برای مقابله با جمهوری اسلامی است؛ و برای مقابله با حکومت اسلام است. من عجالتاً کار ندارم که آیا دولت آقای رجایی یک دولت فعّال است یا نه، و آیا کارهایی کرده است که باید در مقابل او ایستاد یا نه؛ و کار ندارم به اینکه مجلس شورای اسلامی آیا یک مجلسی است که از ملت است یا نه؛ و کار ندارم به اینکه قوه قضائیه آیا به تکالیفش عمل می‌کند یا نه؛ به اینها من کاری ندارم؛ و اگر راهپیمایی هم فقط برای راهنمایی مردم بود، آن هم صحبتی نبود، و ممکن بود که عمل بشود؛ اما راهپیمایی در مقابل اسلام! در مقابل صریح قرآن! در مقابل حکم ضروری اسلام! این را چه جور تعبیر کنیم؟ باز من کار ندارم به «جبهه ملی»، با اینکه بعض افرادش شاید افرادی باشند که مسلمان باشند؛ لکن من کار دارم به آنهایی که پیوند کرده‌اند با این جبهه؛ پیوند کرده‌اند با منافقین؛ پیوند کرده‌اند با منحرفین. من با اینها کار دارم که شمایی که متدین هستید و مدعی تدین چه توجیهی از این معنا دارید؟ آیا تکلیف شرعی فقط این است که در مقابل مجلس و دولت اعلامیه صادر کنید! در تمام تکلیفهای شرعی که شما احساس کردید همین تکلیف شرعی را دارید که مردم را دعوت کنید به شورش در مقابل دولت اسلامی، در مقابل مجلس شورای اسلامی؟! نهی از منکر و امر به معروف فقط منحصر است به همین که دولت اسلامی را نهی و امر بکنید؛ آن هم با آن کوبندگی؟! و آن هم دعوت به قیام؟! آن هم دعوت به شورش؟! در مقابل این اعلامیه «جبهه ملی» که مخالف نص قرآن مجید است، در مقابل این که مردم را دعوت کرده است به راهپیمایی در مقابل قانون الهی، تکلیف دیگر ندارید شما؟ آقایان تمام تکلیفها را به جا آوردند و عمل کردند، فقط یک تکلیف مانده و آن جمهوری اسلامی را به هم زدن؟! تمام تکلیفهایی که بر ما و شما متوجه است، چه از قشر نویسندگان و روشنفکران و جبهه‌ها و نهضتها و سایرین، تمام تکالیف فقط منحصر به این شده است که این جمهوری اسلامی را در خارج از کشور طور دیگری که هست نمایش بدهید، و مردم را دعوت کنید که بر خلاف جمهوری اسلامی شورش کنند؟! دیگر همه چیز درست شده است، فقط این یکی مانده؟! در وقتی که سرتاسر ایران آشوبگران مشغول آشوب هستند، منافقان مشغول فعالیت هستند، و ابتلا به جنگ با قدرتهای بزرگ داریم، و مملکت ما آنجا مبتلا به جنگ است و در داخل مبتلا به این دستجات مختلفی است که به بهانه اسم شماها در خیابانها می‌ریزند و جوانان ما را زخمی می‌کنند و گاهی هم می‌کشند، اینها نهی از منکر نمی‌خواهد؟ اینها را دعوت به شورش می‌کنید این امر به منکر نیست؟ این امر به فساد نیست؟
من باید متاسف باشم، من باید بسیار متاسف باشم، از اینکه غیب نمی‌دانم! نمی‌دانستم در چنته اینها چه هست. من بعضی از اینها را می‌پذیرفتم؛ به ایشان هم محبت می‌کردم؛ لیکن نمی‌دانستم که اینها بر ضد قرآن هم قیام می‌کنند. من نمی‌دانستم که اینها ائتلاف پیدا می‌کنند [و] مرکز ائتلافشان یک جا است، و ائتلاف پیدا می‌کنند با منافقین که‌ «شناخت» «2» شان را اشخاصی که مطالعه کرده‌اند می‌دانند چیست، ائتلاف کرده‌اند با این جبهه‌ها که ماسک را از روی صورتشان برداشتند و به طور صریح مردم را دعوت کردند به اینکه ای مسلمانها بیایید و حکم قرآن را، حکم «غیر انسانی» قرآن را!! و لا حولَ و لا قوهَ الّا بالله. در یک کشور اسلامی این طور سبّ بر قرآن و سبّ «3» بر اسلام در مرئی‌ و منظر مسلمین بشود، و فلان مقام هم تایید کند و دعوت به شورش! در مقابل چه؟ در مقابل نص صریح قرآن؟! امروز، دو بعد از ظهر دعوت به راهپیمایی است. به حسب چیزی که در اعلامیه‌شان ثبت شده است، دعوت به راهپیمایی است در مقابل این حکم «غیر انسانی» اسلام!
ما با اینهایی که اظهار دوستی می‌کنند و تیشه برداشته‌اند و به ریشه اسلام می‌زنند باید چه بکنیم؟ در تمام طول سلطنت رضا خان و محمد رضا یک همچو جسارتی به قرآن کریم نشد. مسلمانها بدانند که یک راهی الآن هست در کار، یک روشی الآن هست در کار، که به طور ناشیگری اینها نقاب را کنار زدند. آنهایی که در این راهپیمایی می‌خواهند شرکت کنند، یا اظهار این را کردند که شرکت بکنند، یا تایید کردند این شرکت را، یا مردم را دعوت کردند به این شرکت، اگر بدانند که محتوای این معنا چیست، وای به حال ملتی که ملی‌هایشان این باشد، و متدینینی هم که اظهار تدین می‌کنند، آن باشد، و سرانشان هم این! و اگر ندانسته می‌کنند، چطور اطلاعیه «جبهه ملی» را ندیده دعوت می‌کنند به اینکه شما هم به دنبال جبهه ملی راهپیمایی کنید. بازار تهران ببندد و بازار اصفهان هم ببندد و بازارهای ایران هم ببندند، خیابان‌ها هم همه ببندند، و همه قیام کنند، استقامت کنند! در مقابل چی؟ در مقابل لایحه قصاص «غیر انسانی»! حکم قرآن «غیر انسانی»!

عهدشکنی بنی صدر

با اینها ما چه بکنیم؟ با این مقدسهایی که از اینها پشتیبانی می‌کنند و با هم ائتلاف‌ کردند، و با منافقین هم از اول ائتلاف داشتند، با این مسلمانهای نمازخوان ما چه بکنیم؟
اینکه من گفتم درد دل خودمان را باید در میان بگذاریم، برای این بود که «سعدی از دست دوستان فریاد»! ما این دوست‌نماها را چه بکنیم؟ آقایان در هر چه صحبت می‌کنند و در هر چه اعلامیه می‌دهند، یکی از مطالبشان این است که قانون. از اول هم قانون باید به آن عمل بشود. این سال هم «سال قانون» اسم گذاشته شد؛ یعنی اجرای قانون. آقایان این همه بساطی که الآن به حسب قانون در ایران بر پا است. مجلس شورای اسلامی یک مجلسی است که قانون او را تایید کرده است، و شورای نگهبان آنی است که قانون تعیین کرده، و دولت هم آنی است که مجلس شورا تعیین کرده، این هم دولت قانونی، قوه قضائیه هم این است که قانون تعیین کرده؛ خوب، شما اگر واقعاً به قانون می‌خواهید عمل بکنید، و ما هم می‌خواهیم که همه شماها بیایید به قانون عمل کنید، و آمدید اینجا بنا بر همین هم شد، و بنا بر این شد که دیگر روزنامه هاتان و صحبتهاتان برای تشنج نباشد، آیا شما وفا کردید به عهد خودتان؟ در اینجا آمدید و قرار دادید به اینکه، یعنی بعد از اینکه می‌خواستید به جنگ هم بروید، به این منتهی شد که یک هیات سه نفره‌ای باشد، یک نفر از طرف آقای رئیس جمهور، یک نفر هم از طرف آن آقایان، و یکی هم من تعیین کنم، «4» اینها حَکَم باشند. بعد از اینکه حَکَم رفته است و دیده است و موارد خلاف را دیده و یک جایی صحبت کرده است، در روزنامه‌هایشان بود که این حکمیت مثل حکمیت ابو موسی اشعری است! یعنی این سه نفری که یکیش را خود ایشان تعیین کرده و یکیش را هم مجلس تعیین کرده است، و آن دو نفر دیگر یعنی رئیس مجلس و آن دوتای دیگر، و یکیش را هم من تعیین کردم و اینها حکمیت کردند، نظیر آن حکمیتی است که ابو موسی اشعری بر خلاف حضرت امیر رای داده! من فرض می‌کنم که اینها حکمیتی که کردند مثل حکمیت ابو موسی- [است‌] من فرض می‌کنم که این تهمت را به‌ چند نفر عالم و چند نفر متدین که یکیش هم خود ایشان تعیین کردند- ما فرض می‌کنیم که این روزنامه‌ای که این [را] نوشته صحیح است. خوب، بیایند مثل حضرت امیر عمل کنند. حضرت امیر در عین حالی که در فشار ابو موسی را تعیین کرد- نمی‌خواست تعیین کند. ایشان می‌خواست یک کس دیگر را تعیین کند. لکن فشار آوردند دوستان خودش، همان دوستانی که باید حضرت امیر از آنها فریاد کند، فشار آوردند که نه، ابو موسی برای این کار خوب است. حضرت، ابو موسی را تعیین کرد- بعد که ابو موسی آن حکمیت را کرد، همین دوستها می‌خواستند نقض کنند! حضرت امیر مقاومت کرد و گفت حالا که- حَکَم حکم کرده بودند بر ضد حضرت امیر، یعنی حضرت امیر را از خلافت به حسب این حکمیت خلع کردند و معاویه را به حسب این حکمیت نصب کردند- حضرت امیر فرمود که این حکمیت بوده است، و ما باید به آن احترام قائل بشویم. در صورتی که بر ضد او بود. خوب، شما هم که این قدر دعوا دارید، خوب، مثل حضرت امیر بشوید. مگر اینکه بگویید اشتباه کردند! ما نمی‌کنیم- چنانچه گاهی می‌گویید. شما کجا را قبول دارید؟ این آقایانی که با هم ائتلاف کردند، این آقایانی که با این منافقین ائتلاف کردند، ائتلاف کردند که مملکت ما را به هم بزنند، ائتلاف کردند که آشوب بپا کنند؛ شمایی که ائتلاف کردید، برای چه ائتلاف کردید؟ آقایان می‌گویند که این بازی قبول نیست، از سر! دیروز من گفتم این را که خوب، این را ملت تعیین نکرده یا کرده؟ اگر ملت تعیین نکرده. خوب، ببینید کی تعیین کرده؟ از کجا آمدند و رای دادند؟
آرا زیاد. قانون اساسی را [که‌] آن قدر زیاد رای دادند، آن طرفش، همین منافقین و اینها، رای ندادند. همین موتلفین. همینها. البته نه آن جناح متدینشان. همه این چیزهایی که پیدا شده است از آرا همین مردم است. خوب، شما هی می‌گویید مردم را ما قبول داریم، مردم را قبول داریم. خوب، بسیار خوب، کی هست که این مردم را قبول ندارد! این مردم تعیین کردند. خوب، قبول دارید، اگر می‌گویید میزان رای مردم است؛ خوب، رای مردم. حالا ائتلاف کردید که به ضد رای مردم عمل کنید؟ ائتلاف کردید که مجلس شورای اسلامی را کنار بگذارید؟ ائتلاف کردید که قوه قضائیه را کنار بگذارید؟ ائتلاف کردید دولت را کنار بگذارید؟ این ائتلاف برای چیست؟ این چه ائتلافی است؟
من از اول یک خَلَجانی در ذهنم حاصل می‌شد راجع به بعضی اینها؛ لکن صبر کردم. صبر کردم و نصیحت کردم. صبر کردم، و هر وقت اینها آمدند- یعنی هر وقت نه- اما بسیاری اوقات، آنها را به مسائل اسلامی دعوت کردم؛ به عمل به قانون دعوت کردم؛ به حفظ و حراست جمهوری اسلامی دعوت کردم. کم کم آن احساسِ من زیاد شد. تا وقتی که می‌بینم آن جناح منافق در میدان است و تایید می‌کند. تا وقتی که می‌بینم آن جبهه‌ای که بر ضد اسلام است تایید می‌کند. [برای‌] من تکلیف شرعی است، تا دیگر، تایید نکنم.
مگر من می‌توانم که یک جریانی که بر ضد اسلام و بر ضد کشور ما دارد انجام می‌گیرد، باز ساکت بنشینم اینجا و بگویم بیایید و با شما صحبت کنم. من اگر احتمال این معنا را می‌دادم که اینها به اسلام برگردند و به قانون اساسی که سوگند خورده‌اند وفادار باشند و قوانین اسلام را قبول کنند، من اگر احتمال این را می‌دادم- برای یک محظوری که من در آن محظور هستم، و به خود این آقایان گفتم آن محظور را- باز آنها را دعوت می‌کردم و آنها را وادار می‌کردم به اینکه با هم بنشینند و به قانون عمل کنند. لکن بسیار غفلت می‌خواهد و بسیار ساده‌اندیشی می‌خواهد که- این گروههایی که با هم ائتلاف کردند و این «جبهه ملی» که بر ضد اسلام می‌خواهد راهپیمایی راه بیندازند، و- مسلمانها هم همین بنشینند تماشا کنند که به ضد اسلام مقاله بنویسند و سبّ اسلام بکنند و حکم ضروری اسلام را «غیر انسانی» بخوانند! بعد از اینکه من می‌بینم ائتلاف شما با اینهاست [...]
خوب، من با این جمعیت نمازخوان و متدین چه بکنم؟ من به اینها علاقه داشتم، حالا به بعضیشان هم باز علاقه دارم. با اینها ما تکلیفمان چیست؟

توصیه به نهضت آزادی در جدا شدن از معاندین‌

خوب چرا حسابتان را جدا نمی‌کنید؟ من حالا باز عرض می‌کنم به شماها حسابتان را جدا کنید. به مجرد اینکه کمونیستها هم به ضد اسلام است، آقایان از کمونیستها هم دعوت کردند که بیایید، بیایید با هم باشیم! خوب، «جبهه ملی» تکلیفش معلوم است؛ آن‌ صریحاً به ضد اسلام قیام کرده؛ اما شمایی که مسلمان هستید و هیچ گاه نمی‌خواهید به ضد اسلام قیام کنید چرا این قدر هواهای نفسانیه زیاد شده است که نمی‌فهمید دارید چه می‌کنید؟ چرا این قدر شیطان در نفس ماها سلطنت پیدا کرده است که چشمهای ما را کور کرده است و قلبهای ما را وارونه کرده است؟ بیایید حساب خودتان را جدا کنید. آیا «نهضت آزادی» هم قبول دارد آن حرفی را که «جبهه ملی» می‌گوید؟ آنها هم قبول دارند که این حکم- حکم قصاص- که در قرآن کریم و ضروری بین همه مسلمین است، «غیر انسانی» است؟ آیا این نماز شب‌خوانها این را قبول دارند یا نه؟ شک ندارم که قبول ندارند. خوب، اعلام کنید. چرا ساکت نشسته‌اید. مگر نهی از منکر فقط باید من را نهی کنید؟ نهی از منکر فقط برای این است که دولت را خُرد کنید و مجلس را خُرد کنید و چه؟ با منکر می‌خواهید نهی از منکر کنید؟! کدام منکر؟ شما می‌فرمایید که [در مقابل‌] آن کسی که دعوت می‌کند به اینکه بیایید [علیه‌] این حکم «غیر انسانی» اسلام راهپیمایی کنید، مسلمانها بنشینند تماشا کنند سبّ به رسول الله بشود، سبّ به قرآن هم بشود؟ این سبّ به قرآن است. مسلمانها بنشینند تماشا کنند که یک گروهی که از اولش باطل بودند [هر کاری می‌خواهند بکنند]- من از آن ریشه‌هایش می‌دانم- یک گروهی که با اسلام و روحانیت اسلام سر سخت مخالف بودند. از اولش هم مخالف بودند. اولش هم وقتی که مرحوم آیت الله کاشانی «5» دید که اینها خلاف دارند می‌کنند و صحبت کرد، اینها [این‌] کار کردند [که‌] یک سگی را نزدیک مجلس عینک به آن زدند و اسمش را «آیت الله» گذاشتند! این در زمان آن «6» بود که اینها فخر می‌کنند به وجود او. او هم مُسلِم نبود. من در آن روز در منزل یکی از علمای تهران بودم که این خبر را شنیدم که یک سگی را عینک زده‌اند و به اسم «آیت الله» توی خیابانها می‌گردانند. من به آن آقا عرض کردم که این دیگر مخالفت با شخص نیست؛ این سیلی خواهد خورد. و طولی نکشید که سیلی را خورد. و اگر مانده بود سیلی بر اسلام می‌زد. اینها تفاله‌های آن جمعیت هستند که حالا قصاص را، حکم ضروری اسلام را، «غیر انسانی» می‌خوانند. ما تکلیفمان با آنها خوب تا یک حدودی معلوم است. هر وقت هم مصلحت پیدا بشود، روشنش می‌کنیم. اما با این نمازخوانها باید چه بکنیم؟ همین نمازخوانهایی که حضرت امیر- سلام الله علیه- من نمی‌خواهم بگویم من حضرت امیر، آنها خوارج. خیر، من هم مثل شما یکی از افراد ملت هستم- اما اینها همان جمعیتهایی هستند که حضرت امیر در مقابل آنها فَشَل شد نتوانست کاری بکند.

ثبوت کفر به واسطه غیر انسانی خواندن حکم خدا

اینکه من می‌گویم، آقایان اهل سنت هستند، آقایان متشیّعین هم هستند، علمای استان مازندران هم هستند، علمای اهل سنت هم هستند، خطاب من به همه علمای سرتاسر کشور [است‌]، از علمای اهل سنت و از علمای اهل تشیع و همه مراجع اسلام و همه ملت اسلام، این ملتی که از اول قیامش برای اسلام بود، برای قرآن بود، این ملتی که در طول چندین سال، تقریباً دو دهه و اخیراً چند سال، آن قدر زحمت کشیدند، آن قدر تحمل بلیّات کردند، و آن قدر جوان دادند و آن قدر خانمانشان به باد فنا رفت، اینها با صراحت گفتند که ما جمهوری اسلامی می‌خواهیم. جمهوری اسلامی معنایش این است که رژیم، رژیم اسلامی باشد؛ حکومت، حکومت اسلامی باشد، و قوانین، قوانین اسلامی. شما خوب [است‌] به قانون سابق هم یک نظری بکنید. قانون سابق که در صدر مشروطیت تصویب شده بود به وسیله ملت، و متمم قانون را، با جدیت مرحوم شیخ فضل الله نوری، «7» به آن ضم کردند و ملت به او رای دادند، شما بیایید به آن قانونی که سابق بود و حالا برای او می‌خواهید سینه بزنید، و رفیق شفیق شما آن وقت که می‌خواست آشوب کند و در ایران بود، قبل از فرارش، می‌گفت بیایید به قانون عمل کنید! خوب، شما هم به این قانون عمل کنید. این قانون می‌گوید که: هر قانونی که بر خلاف اسلام است قانون‌ نیست. پس قوانین باید قوانین اسلامی باشد. شما آن را هم که قبول ندارید! می‌گویید که قصاص، این قانون واضح اسلام، این قانون ضروری اسلام، این قانونی که قرآن به آن تصریح کرده است، این قانونی که مصلحت و امنیت کشور را تامین می‌کند، شما این را یک قانون «غیر انسانی» می‌دانید. شما از ریشه‌هایتان خراب بودید! ولی حالا من نظرم با این جمعیتی است که اینها را تایید می‌کنند. یک قدر اصلاح کنید خودتان را آقا! چرا برای دنیا این قدر دست و پا می‌زنید؟ انسان این قدر برای دنیا دست و پا بزند که یک جمعیتی که قرآن را سبّ می‌کنند و یک جمعیتی که کمونیستها را دعوت می‌کنند برای ضدیت با اسلام، شما تاییدشان بکنید. شما ناهی از منکر! مفسر قرآن! «8» خوب، بیایید در مقابل اینها بایستید. در مقابل اینها بگویید این امری که گفتند اینها کفر است. اینکه کسی بگوید حکم خدا «غیر انسانی» است، اسلام غیر انسانی است، این کافر است.
خوب، شما بیایید این را بگویید، فقط نهی از منکرتان این است که بعضی از علمای اسلام را شما هی تضعیف کنید، بعضی از نهادهای اسلامی را تضعیف کنید. این نهی از منکر همه‌اش خلاصه شده است در همین هر چه اعلامیه می‌دهند آقایان و هر چه صحبت می‌کنند و هرجا می‌روند صحبت می‌کنند، همّ و غمّشان این است که این جمهوری اسلامی به درد نمی‌خورد! ما حتماً باید یا در آغوش امریکا باشیم تا بتوانیم زندگی کنیم؛ یا در آغوش شوروی. و چون شوروی الحاد دارد و امریکا موحّد است! و خیلی صحیح است و خوب است، یا کمتر از او بد است، ما خوب است که همراه اینها باشیم. این چه فکری است که شماها دارید؟ چرا باید این طور باشید؟

زیادی عقل رجائی از علمش‌

من بسیار متاسفم! من بسیار متاسفم! اینکه مرا به درد دل وادار می‌کند، مقابله با این جمعیت است. مقابله با آنی است که حضرت امیر را نگذاشتند کارهایش را انجام بدهد.
اگر اینها واقعاً اعتقاد به اسلام دارند و لازم می‌دانند نهی از منکر کنند، کدام منکری بالاتر از این است که کسی بگوید حکم قرآن «غیر انسانی» است، و مردم را دعوت کند برای این؟ اینها دعوت می‌کنند به راهپیمایی بر ضد کی و به طرف کی، طرفداری از کی؟
طرفداری از آن که می‌گوید که حکم قصاص یک حکم «غیر انسانی» است؟ طرفداری از این؟ باید یک مسلمان طرفداری از این مساله بکند؟ من الان هم نمی‌خواهم با این دسته‌ای که مسلمان هستند، لکن دید سیاسیشان ناقص است، مع الاسف دانشمند هم هستند [...] در یک جایی هست که یکی از علما سوال کرده بود از یک کسی که شما این عالِم و آن عالِم را چطور می‌بینید. او گفته بود که این عالم عقلش کمتر از علمش است.
یا گفته بود علمش بیشتر از عقلش است. عقلش کمتر از علمش است. علمش زیاد است؛ عقلش کم است. در بعضی از این اشخاص هم من باید بگویم که اینها علم دارند، لکن عقلشان به اندازه علم نیست. اینها عملشان هم معلوم است، که به روز خودشان چه آوردند و چه کردند. شما آقایانی که نهی از منکر را واجب می‌دانید، و واجب هم هست، جزء ضروریات اسلام است، نباید این دوستان خودتان را نهی کنید که به ضد قرآن حکم نکنند، دعوت نکنند به ضد قرآن، آیا مراجع اسلام، علمای بلاد اسلام، باید گوش کنند این مطلب را و هیچ صحبتی نکنند؟ ساکت باشند در مقابل سبّ قرآن کریم؟
ساکت باشند در مقابل کسی که حکم ضروری اسلام و منصوص کتاب خدای تبارک و تعالی را «غیر انسانی» بخواند؟ در مقابل لایحه قصاص دعوت به شورش می‌کنند! آقایان دعوت می‌کنند مردم را به قیام. قیام بر ضد کی؟ قیام بر ضد جمهوری اسلامی؟ این مردمی که با خون خودشان جمهوری اسلامی را مستقر کردند حالا بیایند توی خیابانها بگردند و بیفتند به اینکه بیایید ما این احکام غیر انسانی را کنار بگذاریم! این جمهوری اسلامی به درد نمی‌خورد! همه این نهادها همه دروغ و غلط! همه‌اش! بیایید بگویید خوب، نقص دارد؛ بگویید قوه قضائیه نتوانسته است عمل کند. خوب، همراهی کنید تا بشود. بگویید دولت نمی‌تواند که اقتصاد این ملت را یک روزه درست کند. شما بیایید.
درست کنید. حرف نباشد. شعار نباشد. من هم اینجا می‌توانم بنشینیم و بگویم که ما در یکروز می‌توانیم دنیا را به هم بزنیم. نگویید که تو نمی‌توانی. تو هم نمی‌توانی! مگر امکان دارد.
که یک همچو مملکت خرابی که برای ما گذاشتند، و شما هم هر روز خرابترش کردید و دارید می‌کنید، هر روز دعوت به خلاف دارید می‌کنید، آرامش را از این مملکت بردید، مگر امکان دارد که دیگر آقای رجایی بتواند اقتصاد این مملکت را بزودی درستش کند؟ اگر شماها بودید، تا حالا خرابش کرده بودید! این بیچاره‌ها دارند اینجا درستش می‌کنند، اگر شماها بگذارید. اگر شماها بگذارید، اینها کوشش دارند می‌کنند برای این که درست کنند مساله را. لکن مسئله اقتصاد یک چیزی نیست که بله، خوب است کشاورز- اقتصاد آقایان این است- کشاورزان مشغول کشاورزی بشوند و کارخانه داران مشغول کار بشوند و کارگران مشغول کار بشوند و بیکاران به کار گذاشته بشوند! اینها همه خوب است. شما می‌توانید این کار را بزودی بکنید؟ شما می‌توانید یکدفعه بیایید و همه ایران را کشاورزیش را درست کنید و همه این بیکارها که در انگلستانش بیشتر است و در امریکایش بیشتر است- و آنهایی که قبله گاه شما هستند نتوانسته‌اند حلش بکنند- شما می‌توانید حلش بکنید؟ این گوی و این میدان، بفرمایید! لکن قضیه این نیست؛ مساله این نیست. مساله این است که نمی‌خواهند این چیزها باشد.
یک دولتی که اسلامی باشد و در وزارتخانه‌اش وقتی می‌خواهند بنشینند با هم صحبت کنند، اول قرآن می‌خوانند. آخر این هم رسم شد، که یک مملکتی قرآن بخواند! این «مرتجعین»، «این مرتجعین» در وزارتخانه قرآن می‌خوانند! شما با این چیزها بَدید.
نمی‌گویم این دسته متدینش را. من آن دسته متدین را حالا هم عقیده بهشان دارم. در عین حالی که آنها هم ضربه دارند می‌زنند، لکن من آنها را علی‌ حدّه می‌کنم. و از خدا می‌خواهم که اینها جدا بشوند از آن جمعیتها؛ جدا بشوند و وارد بشوند با سایر مردم.
شنا نکنند در مقابل سیل بر خلاف سیل، سیل خروشان، شنا نکنند. شما یک اشتباه بزرگی دارید و آن این است که خیال می‌کنید که حالا در زمان محمد رضا اگر یک دو تا اعلامیه بر ضدش دادید، مردم به شما علاقه پیدا کردند، حالا هم اگر چنانچه یک اعلامیه به ضد مثلًا دولت بدهید، مردم علاقه پیدا می‌کنند! شما مقایسه این دوتاتان غلط بوده است. من که می‌گویم دید سیاسی ندارید، برای این است که شما حالا برای اینکه خودتان را روی کار بیاورید- من می‌دانم که قضیه‌ خدایی تو کار نیست! نه من و نه تو! خدایی تو کار نیست. هر چه هست شیطان است!- خوب، شما بیایید حسابتان را از اینهایی که مقابله با اسلام در اطلاعیه‌شان کردند و کمونیستها را دعوت کردند، و آن کمونیستها [هم‌] که شما دشمن سرسختشان هستید و امریکا هم دشمن سرسختش است، شما حسابتان را بیایید جدا کنید؛ همین امروز. دیر نشده است؛ همین امروز در رادیوی ایران اعلام کنید به اینکه این اعلامیه‌ای که «جبهه ملی» داده است و مردم را دعوت کرده است که، در یکیش دعوت کرده است به اینکه لایحه قصاص و لوایح دیگر، و در یکی دیگرش گفته لایحه‌های غیر انسانی- که همین است مقصودش. اینها قرینه‌اند شما بیایید الآن- شماها که اسلام را قبول دارید و می‌دانم قبول دارید. شما نهی از منکر را واجب می‌دانید و می‌دانم که واجب می‌دانید. اگر این شیطان باطنی بگذارد شما را که عقلتان عمل بکند- شما بیایید همین قضیه را محکوم کنید. رادیوی بعد از ظهر را ما باز کنیم، گوش کنیم ببینیم که «نهضت آزادی» اعلام کرده است که این اطلاعیه «جبهه ملی» کفرآمیز است؛ قرآن را سبّ کرده است. هی نروید دنبال اینکه رجایی علم ندارد! این عقلش بیشتر از علمش است. و بعضی از شما علمتان بیشتر از عقلتان است!

ارتداد جبهه ملی‌

و من نتوانستم، و می‌خواستم و واقعاً می‌خواستم، و متاثرم از اینکه با دست خودشان اینها گور خودشان را کندند، من نمی‌خواستم این طور بشود. من حالا هم توبه را قبول می‌کنم؛ اسلام قبول می‌کند. حالا هم بروند در رادیو، بروند در تلویزیون، توبه کنند بگویند ما تا حالا خطا کردیم؛ اشتباه کردیم، مردم را دعوت کردیم به شورش غلط بوده؛ خلاف اسلام بوده، خلاف قوانین کشوری بوده تایید کردیم، ائتلاف کردیم با گروه منافق.
من چندین بار به این آقا «9» گفتم آقا این جمعیت تو را به باد فنا می‌دهند! این افرادی‌ که دور تو جمع شده‌اند، بعضی از اینها، یک گرگهایی هستند که تو را به باد فنا می‌دهند. گوش نکرد. حالا هم دیر نشده. آقایانی که متدین‌اند اعلام کنند به اینکه این دعوت به راهپیمایی دعوت بر ضد اسلام است- چنانچه صریحش این است- و آن آقا هم بروند عذرخواهی کنند از ملت؛ بگویند ملتی که به من رای داد من مطابق رای آنها عمل نکردم؛ از حالا به بعد می‌کنم. اما این طور نباشد که لفظاً، مکرر بهشان می‌گویم! لفظاً [قبول‌] می‌کند، لکن [در عمل‌] «من نه این مجلس را قبول دارم، نه آن قوه قضائیه را قبول دارم و نه آن شورای نگهبان را قبول دارم و نه این هیات سه نفری را، که خودم هم یکیش را تعیین کردم، قبول دارم و هر چه هست باید من بکنم، این نباشد در کار، سایرین مانعی ندارد»!
اما ما چه بکنیم؟ من که می‌گویم باید از دست این دوستان یک فکری بکنیم. برای این دوستان یک فکری بکنیم، که من نمی‌خواهم اینها به آن طوری که خودشان را رساندند برسانند. من نمی‌خواستم که وضع این طور بشود. من نمی‌خواستم که این مردم و این ملت که سال اول جمهوری اسلامیشان هست این طور مشوش بشود خاطرشان از امثال شماها. من نمی‌خواستم که شما ائتلاف بکنید با منافقینی که بر ضد اسلام‌اند، و «شناخت» شان منتشر است. ولی چه بکنم، خوب، شما گوش نکردید به نصیحت. الآن هم من نصیحت می‌کنم، این جمعیت متدین «نهضت آزادی» را، و آقای رئیس جمهور را، الآن هم من نصیحت می‌کنم که آقا شماها دست بردارید از این سنگ‌اندازی جلوی چرخ اسلام، دست بردارید از این تضعیف مجلس و تضعیف روحانیت و تضعیف ملت و تضعیف روحیه ملت و تضعیف روحیه ارتش. دست بردارید از این امور، و بیایید در میدان با برادران دیگرتان بنشینید؛ شما رئیس جمهور قانونی باشید؛ روی قوانین عمل کنید. شما وکلایی هستید در مجلس، محترمید، متدینید؛ جدا کنید حساب [خودتان‌] را از مرتدها. اینها مرتدند. «جبهه ملی» از امروز محکوم به ارتداد است. بله، «جبهه ملی» هم ممکن است بگویند که ما این اعلامیه را نداده‌ایم. اگر آمدند در رادیو امروز بعد از ظهر آمدند در رادیو اعلام کردند به اینکه این اطلاعیه‌ای که حکم ضروری مسلمین، جمیع‌مسلمین، را «غیر انسانی» خوانده، این اطلاعیه از ما نبوده؛ اگر اینها اعلام کنند که از ما نبوده، از آنها هم ما می‌پذیریم.
اسلام درِ رحمتش باز است به روی همه مردم. در تاریخ است که یزید از حضرت سجّاد پرسید که من توبه می‌توانم بکنم؟ ایشان فرمودند که بله، در توبه باز است. خوب، یزیدی که آن جنایتها را کرده است [...] منتها بعد حضرت سجّاد به حضرت زینب، که به ایشان عرض کردند آخر این چه هست؛ گفت این موفق به توبه نمی‌شود! اگر توبه بکند قبول است. یک کسی پیغمبر را هم بکشد توبه بکند قبول است؛ اما موفق به توبه نمی‌شود. و من هم احتمال می‌دهم که این آقایان موفق به توبه نشوند! جدیت کنند؛ الآن وقت هست؛ وقت باقی است. تا آن وقتی که پایتان را به گور وارد می‌کنند در توبه باز است. رحمت خدا واسع است. بیایید توبه کنید. بیایید از کارهایی که کردید، از دعوت به شورش که کردید، از مخالفتهایی که با اسلام کردید، بیایید توبه کنید. برگردید، توبه همه‌تان قبول است.
بیایید با هم برادر بشوید، این مملکت را به پیش ببرید. هی ننشیند و بگویید که این مملکت را دارند خراب می‌کنند. آخر کجا، کی دارد خراب می‌کند جز شماها؟ کی دارد مملکت را خراب می‌کند؟ حساب کنید آخر! ملت بنشینند حساب کنند این دولتی که با تمام توانش دارد زحمت می‌کشد و دارد راهسازی می‌کند و دارد به جنگزدگان کمک می‌کند و دارد به جبهه‌ها کمک می‌کند، و عیبش فقط این است که می‌گوید من مسلمانم! من به غیر اسلام هیچ فکر نمی‌کنم، شما این یک عیب را صرف نظر بکنید! این دارد ایران را به هم می‌زند؟ این مجلسی که خوب، مردم می‌بینند چه قدر این مجلس تحمل کرده است بار سنگین فحاشیهای شما را، اینها هم که دارند زحمت می‌کشند، اینها که علما هستند، به استثنای بعضیها، خوب دارند زحمت می‌کشند، اینها دارند خراب می‌کنند کشور را؟ آن هم قوه قضائیه‌اش که با کمبود فرد، حتی در حوزه‌های علمی کمبود ما داریم، کمبود قضایی داریم، دارند شب و روز زحمت می‌کشند که این کمبود را رفعش بکنند، اینها دارند خراب می‌کنند؟

دانشگاه اسلامی، در خدمت ملت‌

یکی از چیزهایی که اینها باز برایش سینه می‌زنند و «جبهه ملی» هم در اعلامیه‌اش [آورده این است که‌] دانشگاه چرا باز نمی‌شود. هی دانشگاه! آقا دانشگاه شما را بیرون داده! این دانشگاه باز بشود، ده بیست سال دیگر یک عده‌ای بیایند، همینها هستند، همین که شمایید! آنها هستید که اسلام را هیچ قبول ندارید؛ احکام اسلام را احکام «غیر انسانی» می‌دانید! ما می‌خواهیم یک دانشگاهی درست بشود برای ملت. شما با اسم ملت دارید به ضد ملت عمل می‌کنید. این ملت این جمعیتها هستند که در خیابانها و در بازارها دارند برای اسلام زحمت می‌کشند؛ برای کشور زحمت می‌کشند. ما می‌خواهیم یک دانشگاهی باشد که بعد مثل شما را بیرون ندهد! یک دانشگاهی که یک آدم متعهد به اسلام را بیرون بدهد. اگر تعهد به اسلام داشته باشد، نه ما را طرف شرق می‌کشد، نه ما را طرف غرب می‌کشد؛ نه آن دیدِ تنگ بعضی از شما را دارد که می‌گوید «ما نمی‌توانیم» شما تا آن آخر هم «اعلیحضرت» را می‌خواستیدش! به من گفتید دیگر. اینکه نمی‌توانید حاشا کنید. تا آن آخر هم می‌گفتید خوب، ایشان باشند. اعلیحضرت همایونی باشند، حکومت نکنند! شما تا آخر هم این طور بودید. بختیار هم تا آخر می‌خواستید! آخر شما نباید دیگر ما را بازی بدهید بگویید که ما چه، ما چه. این «جبهه ملی»، از میرزای شیرازی «10»- در یکی از روزنامه‌هایشان که من دیدم و بسیار ناراحت شدم- از میرزای شیرازی که قضیه تنباکو را درست کرده، تا آقای کاشانی، تمام علمایی که در خلال مشروطیت برای اسلام کار کردند، میرزای شیرازی برای اسلام کار کرده است، آقای کاشانی برای اسلام کار کرده، شیخ فضل الله کرده، تمام اینها را به آنها بد گفتند! آن روزنامه جبهه ملی را پیدا بکنید: میرزای شیرازی را متهم کرده به دروغگویی! شیخ فضل الله را این قدر فحش داده! جرم شیخ فضل الله بیچاره چه بود؟ جرم شیخ فضل الله این بود که قانون باید اسلامی باشد. جرم شیخ فضل الله این بود که احکام قصاص غیر انسانی‌ نیست، انسانی است. آقای کاشانی هم همین طور. جرم اینها همین است که اینها عقیده‌شان این است که باید اسلام در ایران پیاده بشود. و شما می‌گویید که احکام غرب مترقی است. ما باید احکام مترقی را ... شما هم رایتان، همه‌تان، مثل آن آقایان حقوقدانهاست که مقابل قصاص ایستاده‌اند. منتها آنها این تعبیر فضیح شما را نکردند! و من گفتم که در تمام طول سلطنت رضا شاه و محمد رضا شاه سبّ به اسلام در کار نبوده، و «جبهه ملی» سبّ اسلام کرده است.
من از خدای تبارک و تعالی می‌خواهم که همه اصلاح بشوند. ان شاء الله همه به آغوش اسلام برگردند. و نگذارند خدای نخواسته یک وقت چیزی پیش بیاید که ناگوار باشد.
و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.

«۱»- شاپور بختیار، آخرین نخست وزیر رژیم پهلوی. «۲»- از کتب منتشره سازمان منافقین برای تبیین مبانی جهان‏بینی آنها «۳»- سبّ: دشنام، بدگویی. «۴»- اشاره به آقایانی که برای داوری درباره اختلافات بین آقای بنی صدر( رئیس جمهور) و آقایان بهشتی، خامنه‏ای و هاشمی رفسنجانی برگزیده شدند یعنی آقایان: محمد رضا مهدوی کنی( به نمایندگی از سوی امام خمینی)، شهاب الدین اشراقی( به نمایندگی از سوی آقای بنی صدر) و محمد یزدی( از سوی آقایان بهشتی، خامنه‏ای و هاشمی رفسنجانی). «۵»- آقای سیّد ابو القاسم کاشانی، روحانی سرشناس و موثر در تحوّلات سیاسی اجتماعی دو دهه ۲۰ و ۳۰ ایران از جمله در ملّی شدن صنعت نفت، وی به ریاست مجلس شورای ملّی نیز رسید «۶»- آقای محمد مُصدّق، رهبر جبهه ملّی. «۷»- از علمای بزرگ و از بانیان نهضت مشروطه که سرانجام در ۱۳ رجب ۱۳۲۷ ه. ق در تهران به دار آویخته شد. «۸»- اشاره است به آقای مهدی بازرگان. «۹»- آقای ابو الحسن بنی صدر. «۱۰»- میرزا حسن شیرازی از مراجع بزرگ شیعه در اوائل قرن ۱۴ هجری که فتوای معروف خود، موجب لغو قرارداد منعقده بین کمپانی رژی انگلستان با دولت ایران در زمان ناصر الدین شاه شد، وی به سال ۱۳۱۲ ه. ق. درگذشت.


امام خمینی (ره)؛ 25 خرداد 1360

صوت مطلب

کیفیت متوسطحجم 32/01 مگابایتبیشتر

جمله طلایی

فراز طلایی

دیدگاه ها

نظر دهید

اولین دیدگاه را به نام خود ثبت کنید: