شناسه مطلب صحیفه
نمایش نسخه چاپی

بیانات در جمع اصناف و طلاب (لزوم اعلام رسمی لغو انجمن‌های ایالتی)

قم
لزوم اعلام رسمی لغو لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی
اصناف و بازاریان تهران و طلاب حوزه علمیه قم «1»
جلد ۱ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۱۰۱ تا صفحه ۱۰۲

توضیح تاریخی

  • لایحه انجمن‏های ایالتی و ولایتی در دولت اسداللّه علم در تاریخ 16مهر1341 تصویب شد. به موجب این لایحه شرط اسلام و سوگند به قرآن از شرایط انتخاب شوندگان حذف شده بود و به زنان حق رای داده می‏شد. با آگاه شدن علما از این مصوبه، مخالفت‏های صریحی از جانب آنان به ویژه امام اعلام شد و خواهان الغای سریع این مصوبه شدند. پس از این جلسه مشورتی مراجع عظام قم طی تلگراف هایی اعتراض خود را نسبت به لایحه مزبور ابراز داشتند . اما اسدالله عَلَم به آنها پاسخی نگفت. یک‌بار نیز عَلَم در نطقی رادیویی تهدید کرد که هر گونه اخلال گری را به شدت سرکوب خواهد کرد. اما سرانجام زیر فشار علما و مردم اسدالله علم مجبور به شکستن سکوت شد. عَلَم در تلگرافی خصوصی گفت: شرایط اسلامی بودن انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان همان نظر علمای اسلام است اما در این زمینه باید به حقوق اقلیت های مذهبی نیز توجه داشت . امام با تاکید بر این که این لایحه با یک تلگراف خصوصی ابطال نمی شود، خواستار ادامه تلاش روحانیان تا الغای کامل آن به صورت علنی شدند. رژیم در ابتدا قصد مقاومت در برابر جریان‏های مخالف داشت امّا زمانی که رژیم، استواری روحانیت و مردم را دید و علائم قیام عمومی را مشاهده کرد، در دهم آذر همان سال(1341)، با تصویب هیات دولت اعلام کرد که تصویب‏نامه مذکور قابل اجرا نیست. ر.ک. سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، www.irdc.ir

[بسم الله الرحمن الرحیم‌]

بازی با سرنوشت مردم مسلمان‌

... دولت با این عمل خود، ما را مشکوک کرده است. باید بگوید از طرف کدام دولت (انگلیس، امریکا و یا شوروی) تهدید و یا تطمیع شده است؛ تا اگر نمی‌تواند جواب این دوَل را بدهد، ما خودمان جواب آنها را بدهیم. خوب است دولت لغو لایحه را اعلام کرده و خیال یک مشت مردم مسلمان را راحت کند «2». من به اعلیحضرت همایونی پیغام داده‌ام که به دولت دستور بدهند لغو لایحه را در جراید بنویسد؛ زیرا موقعیت بد است و اگر این دفعه مردم عصبانی بشوند دیگر ما جلوی آنها را نمی‌توانیم بگیریم؛ و حتی سرنیزه هم جلوی آنها را نمی‌تواند بگیرد. و اگر درست نشود، من خودم به تنهایی راه می‌افتم و هر چه پیش آید، بیاید. به «عَلم» بگویید این قدر لجاجت نکند و با خودپسندی و از روی هوا و هوس با سرنوشت یک مشت مردم مسلمان بازی نکند!

اولتیماتوم به دولت‌

... هر چند مضمون تلگرافی که برای علمای قم فرستاده، قانع‌کننده می‌باشد، ولی تا در جراید رسمی کشور لغو تصویبنامه به طور صریح اعلام نگردد، ما نمی‌توانیم به این تلگراف ترتیب اثر دهیم؛ و هیات حاکمه بداند که اگر خبر لغو تصویبنامه را در جراید اعلام نکند، ما این تلگراف را کَانْ لَمْ یَکُنْ فرض کرده به مبارزه ادامه خواهیم داد .... «3»

«۱»- شهربانی قم در گزارش شماره ۲۰۸۵/ ۵ مورخ ۹/ ۹/ ۴۱ به شهربانی کل کشور از ورود حدود هشتاد نفر از اصناف تهران به قم خبر می‏دهد و می‏نویسد: این عده پس از اجتماع در مسجد اعظم به معیت عده‏ای حدود سیصد نفر از طلاب حوزه علمیه قم به طور دسته جمعی در حالی که پرچمهایی با خود داشتند بدواً به منزل آقای خمینی رفتند و در آنجا سرپرست جمعیت که در بازار تهران معروف است، اظهار داشت:« چون دولت قول داده بود که لغو لایحه را در جراید و رادیو اعلام کند و به قول خود وفا نکرده، ما برای کسب تکلیف به قم آمده‏ایم». آقای خمینی ضمن اظهار تشکر از جمعیت اعلام کرد: دولت با این عمل ...( متن فوق). «۲»- در بخشی از گزارش شهربانی قم در این باره آمده است:« پس از مخابره تلگراف جناب آقای نخست وزیر به آیات عظام، آقایان: نجفی و گلپایگانی، متن تلگراف را به صورت اعلامیه، چاپ و ذیل آن نیز آقای گلپایگانی از شاهنشاه و دولت و همچنین از همکاری مردم تشکر نموده و در شهر منتشر کرده و اهالی نیز فوراً با نصب پرچم و چراغانی دکاکین خود خوشحالی می‏کردند. لکن قبل از ظهر روز ۹/ ۹/ ۴۱ شایع بود که آقای خمینی قانع نشده و به وسیله طلاب تحریکاتی می‏نماید. تا اینکه ساعت یازده جمعی از طلاب طرفدار خمینی اعلامیه‏های آیات فوق الذکر را از دیوارها کنده و پاره می‏نمودند که شخصاً وسیله تلفن با آیات تماس گرفتم که دستور دهند از این گونه عملیات جلوگیری شود». بدیهی است گزارش رئیس شهربانی قم به هیچ وجه صحت ندارد و امام خمینی هیچ گاه از اقدامی که بیانگر اهانت به روحانیت و مراجع باشد راضی نبودند؛ در عین حال امام خمینی با آگاهی از دسیسه‏های رژیم شاه و دولت، صِرف مخابره تلگراف غیر رسمی نخست وزیر را بدون اقدام قانونی کافی نمی‏دانست. «۳»- فراز مذکور از بیانات امام در روز ۹ آذر ۱۳۴۱ خطاب به جمعیت حاضر در منزل ایشان به نقل از کتاب بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی؛ ج ۱، ص ۱۹۰ آمده است. چنانکه در این کتاب اشاره شده است امام خمینی در این روز سخنان مبسوطی ایراد فرموده‏اند که بخشی از آن در گزارش شهربانی( احتمالًا به صورت تلخیص شده و نقل به مضمون) آمده است‏


امام خمینی (ره)؛ 09 آذر 1341
 

دیدگاه ها

نظر دهید

اولین دیدگاه را به نام خود ثبت کنید: