فیلم
کلیدواژه:
ما آن طوری را که خیال میکنیم، قرآن کریم در قصه آدم- که باید گفت یک قصّه رمزی است، لکن بسیار آموزنده- به ما یک دستوراتی داده است که اگر به آن دستورات بشر عمل بکند، حل همه مشکلات میشود. قبل از این که آدم را خلق بکند به ملائکه میفرماید که میخواهم یک همچو کاری بکنم. ملائکه جنبه تقدس خودشان را نظر میکنند و جنبه فساد آدم را. از این جهت، میگویند که شما چرا خلق میکنی یک جمعیتی را که در زمین فساد کنند و سفک دماء کنند؟ ما تقدیس تو را میکنیم. خودشان را میبینند در صورت تقدس و آدم را میبینند در صورت فساد. جنبه خوبی خودشان را و جنبه بدی آدم را ملاحظه میکنند. خدای تبارک و تعالی هم بهشان میفرماید که شما نمیدانید، شما همان خودتان را میبینید، خودبین هستید و از آدم کمالات را نمیدانید. و بعد هم قصه را تمام میکند که به آدم «اسما» را که واقعش «اسماء الله» است- همه چیز اسماء الله است- تعلیم میکند، و بعد میگوید عرضه کنید! آنها میبینند که عاجزند. آنها، خوب! عقبنشینی میکنند. بعد از این که خلق میکند آدم را، امر میکند که سجده کنند، «ملائکه الله» همه سجده میکنند، لکن ابلیس نمیکند. نکته این که ابلیس نمیکند، این است که خودبین است. میگوید: خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طینٍ ؛ من از آتش خلق شدم، او از خاک خلق شده است؛ او پستتر از من است، من بالاتر از او هستم. آن هم جنبه خودبینی دارد، و روی این زمینه سجده نمیکند و مطرود میشود.
بعد هم خدا را تهدید میکند، بعد از این که انذار میکند و میگوید، به من مهلت بدهید.
بعد از آن که مهلت را میگیرد و خاطر جمع میشود، آن وقت خدا را تهدید میکند به این که؛ به آن عزتت قسم، به آن اسمی که من را اغوا کردی قسم که اینها را نمیگذارم که اکثرشان به تو توجه کنند. از بین یدشان میآیم، از خلفشان میآیم، از یمینشان میآیم، از شمالشان میآیم. وَ لا تَجِدُ اَکْثَرَهُمْ شاکِرینَ خدا هم جواب را میدهد.
ما از این جا میفهمیم که قضیه خودبینی، ارث شیطان است، از صدر عالم این قضیه بوده است. وقتی هم که وسوسه میکند به آدم، باز آدم را اغوا میکند به این که تو را میخواهند این جا کَانَّهُ حبس کنند. تو اگر حرف من را بشنوی، بیشتر از اینها داری. آدم هم به آن جنبه دیگری از او قبول میکند. این یک تعلیم عمومی است که از قبل از خلقت آدم تا حالا باید برای ما عبرت باشد؛ بدانیم که ارث شیطان، خودبینی است. تمام فسادهایی که در عالم واقع میشود، چه فسادها از افراد و چه فسادها از حکومتها و چه در اجتماع، تمام فسادها زیر سر همین ارث شیطان است. و تمام مفسدههایی که در عالم پیدا میشود، از این بیماری خودبینی است. چه در کنج خانه کسی نشسته باشد و به عبادت مشغول باشد، اگر خودبینی بکند، ارث شیطان را دارد، و چه در جامعه باشد و با مردم تماس داشته باشد، این هم اگر فسادی از آن حاصل بشود، از خودخواهی و خودبینی خودش است، و چه حکومتهایی که در عالم حکومت میکنند؛ از اولی که حکومت در دنیا تاسیس شده است تا حالا، هر فسادی واقع شده از این خصیصه است.
لینک مرتبط
